Bilindiği üzere 5 Ağustos, Berat kandilidir.Berat kandiliyle ilgili araştırmamız :
“Bu gece Şaban’ın on beşinci gecesidir. Allah Teâlâ bu gecede Beni Kelb kabilesinin koyunlarının tüyleri sayısınca insanları Cehennem’den kurtarır. Ancak kendisine şirk koşanların, Müslümanlara karşı kin ve düşmanlık besleyenlerin, akrabaları ile münasebeti kesenlerin, gururlu ve kibirlilerin, ana-babasına asi olanların ve içki içmeye devam edenlerin yüzüne bakmaz. ” (et-Tergîb ve’t-Terhib, II, 118)
Kur’ân-ı Kerim’de, ‘’kurtuluş belgesi’’ (Kamer :43) ve ‘’müşriklerle her türlü ilişkiyi kesme’’ (Tövbe :1) anlamlarında iki yerde ‘’berâet’’ kelimesi geçmektedir. Hadislerdeyse genellikle ‘’günahtan kurtuluş ‘’anlamında kullanılmıştır.
“Allah Teâlâ Şaban’ın 15. gecesi dünya semasında tecelli eder ve Kelb kabilesinin koyunlarının kıllarının sayısından daha fazla kişiyi bağışlar.” (İbn Mâce, İkame :191)
“Şaban’ın ortasında gece ibadet ediniz, gündüz oruç tutunuz. Allah o gece güneş batınca dünya semasına tecelli eder ve fecir doğana kadar, ‘Yok mu Benden af isteyen affedeyim; yok mu Benden rızık isteyen vereyim; yok mu bir musibete uğrayan ona afiyet vereyim, yok mu şöyle, yok mu böyle!’ der” buyurmuştur (İbn Mâce, İkâme :191)
Sahih olmayan hadisler bölümü
“Şaban ayının ortasında olan gece (Beraet) olunca, gecesini ihya eden gündüzünü de oruçlu geçirsin.’’(İbn Mace :1388/İbnu’l-Cevzi, Mutenahiye, c.2s. 71)
“Şaban’ın ortasında bulunan gecede Allah-u Teala mahlûkatına nazar eder.Müşrik ile cimri müstesna olmak üzere bütün mahlukatını affeder.’’(İbn Mace’nin zevaidi : c.2 s. 10)
“Bu gecede Ademoğlundan her doğacak ve ölecek olan yazılır. Ve yine bu gecede onların amelleri yükselir ve rızıkları iner.”(İmam Beyhaki)
Yukarıda geçen hadislerin hiç biri sahih olmadığı gibi hadislerin ravileri arasında yalancılıkla itham edilenler de vardır. Reddedilen şey, bazı geceleri hususi bir namazla tahsis etmek olduğunu söyleyen alimler pek çoktur. Tartuşi’nin belirttiğine göre bu namaz 448 yılında uydurulmuştur.Oysa A.F.Yavuz’un ilmihalinin mübarek geceler bahsinin berat gecesi adlı bölümünde bu geceye ait yüz rekat namaz olduğu belirtilmiştir.
Bu gecede kılınan özel bir namaz olmadığını belirten uzmanlar şunlardır :
Hafız İraki 2) İbnu’l-Cevzi 3) İbn Teymiyye
Bazı islam ülkelerinde duyduğumuz ve gördüğüz gibi toplanarak o geceyi ihya ile geçirmek sonradan çıkarılmış bidat olan şeylerdir. İbadet hususlarında Peygamber (s.a.v)’den varit olan şeyleri yapmak en hayırlı ve en evlâ olanıdır. Her hayır selefe uymaktadır. Her şer ise halefin bid’atindedir. Her bit’at sapıklıktır ve her sapıklık da cehennemdedir.
Fakih ve Kadı Ebu Bekir b. el-Arabi der ki: Şaban ayının on beşinci gecesine dair herhangi bir hadis sabit değildir. Bu gecenin faziletine ve ibadetlerle ihyasına dair varit olan hadisleri söylesek dahi bunlar ne Peygamber (s.a.v)’den varit olmuş ne sahabeden ne de ilk devir alimlerinden rivayet edilmiştir.(Prof.Dr.Yusuf Kardavi,Çağdaş Meselelere fetvalar)
