İbn Abbas : “Kur’an, Kadir gecesinde,en yakın semaya toptan indirilmiş, daha sonra da, parça parça yeryüzüne tenzil olunmuş, indirilmiştir.Nitekim Cenâb-ı Hak da, “Nücûm’un (parça parça inen ayetlerin) iniş zamanlarına kasem ederim ki…” (Vakıa, 56/75) (Fahreddin Razi,Mefatihul Ğayb)>Alimlerin çoğunluğu İbn Abbas’ın görüşünü benimsemiştir.
‘’Şüphesiz, biz onu (Kur’an’ı) Kadir gecesinde indirdik. Kadir gecesinin ne olduğunu sen bilir misin? Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır. Melekler ve Ruh (Cebrail) o gecede, Rablerinin izniyle her türlü iş için iner de iner.Tâ fecrin doğuşuna kadar o gece, esenlik doludur.’’(Kadir :1-5)
Müfessirler, “Biz onu Kadir gecesinde indirdik.” diye çevirdiğimiz 1.âyetteki “o (hu)” zamiriyle Kur’an’ın kast edildiği konusunda İttifak etmişlerdir.Kur’an’ın, zamirle anlaşılacak derecede apaçık bilinen,tanınan,şanı yüce bir kitap olduğunu göstermek için adının açıkça anılmadığı belirtilir.(Diyanet,Kur’an Yolu)
Neden Allah, ‘’ben’’ değil de ‘’biz’’ demiştir ?
Bil ki,Cenâb-ı Hak’ın “İnnâ” “Biz…” ifadesi ile bazen “tazim” manası kast edilmektedir. Bu gibi ifadeleri çoğul anlamına almak imkansızdır.Çünkü deliller,Yaratan’ın tek bir olduğuna delalet etmektedir.Bir de,ilahlarda çokluk olsaydı,her birinin rütbesi,ilah olmaktan aşağı olurdu.Çünkü, bunlardan her biri,mükemmel olmayı elde etmiş olsaydı,o zaman yine her biri,birbirinden müstağni olurdu.Bunların her birinin birbirinden müstağni oluşları,diğeri hakkında bir noksanlık olmuş olurdu.Böylece,hepsi de noksan olmuş olurdu.Yok bunlardan her biri,kemal noktasına ulaşamamışlarsa,zaten noksan demektirler.Böylece biz, “Biz” ifadesinin cem’e değil, tazim manasına alınması gerektiğini anlamış bulunuyoruz.(Fahreddin Er-Râzi, Tefsir-i Kebir Mefâtihu’l-Gayb)
Bu sürenin belağatı
“Kadir gecesi” sözü, ona dikkat çekilmesi için tekrarlanarak itnab yapılmıştır.
“Kadir gecesini sana bildiren nedir?” O gecenin önemine dikkat çekmek için sorulmuş bir sorudur.
“Onda melekler ve Ruh iner de iner.”Amdan(cinsten) sonra hassı (özeli) zikretmiştir. Mevkiinin yüceliğine işaret için meleklerden sonra Cebrail ayrıca zikredilmiştir.
“Kadr”, “şehr”, “emr” ve “fecr” de seci vardır. Kelime sonları ses bakımından birbiriyle uyumlu olmaları nedeniyle seci vardır.(Dr.Vehbe Zuhayli ,Tefsir-i Münir)
Konuyla ilgili hadisler
Gelecek bir seneye kadar cereyan edecek olan her türlü hadiseler Allah Teâlâ’nın ezelî kaza ve takdiri ile ilgili meleklere bu gece bildirilir. (Tecridi Sarih Tercemesi, VI, 312)
‘’…Ben bunu Rasûlüllah (s.a.v)’ın bize haber vermiş olduğu alametle söylüyorum ki, o da, “o gün güneş şuasız olarak doğar.” (Müslim, Sıyam:220)>mevkuf
“Kim inanarak ve sırf Allah rızası için Kadir Gecesinde kalkarsa geçmiş günahları bağışlanır.”(Buharî, İman: 1,15, Savm, 111,23/ Müslim, salat: 11,175)
“Kim Kadir gecesini, faziletine inanarak ve alacağı sevabı Allah’tan bekleyerek ibadet ve taatle geçirirse geçmiş günahları bağışlanır” (Buhârî, Kadir: 1)
Ey Allah’ın Rasûlü! Kadir gecesine rastlarsam nasıl dua edeyim?” diye sordum. Rasûlüllah (s.a.s): “Allahümme inneke afüvvün tühıbbü’l-afve fa’fu annî: Allah’ım! Sen affedicisin, affetmeyi seversin, beni de affet.’’ (Tirmizî, deavât 84; İbn Mâce, duâ 5; Ahmed b. Hanbel, I, 419, 438; VI, 171, 182, 183, 208, 258)
Bir Gecelik Amele Bin Aylık Ecir
Birisi şöyle diyebilir: “Hz. Peygamber (s.a.s)’in, “Ecrin, yorgunluğunun, yani yaptığın işin miktarına göredir.’’Buhari, Umre, 8; Müslim, Hac, 127 (2/877)dediği sahihtir. Halbuki, bin yıl taatta bulunmanın, tek bir gecede taatta bulunmadan daha zor olacağı ise, malumdur. Binaenaleyh, bu ikisinin denk olması nasıl düşünülebilir? Buna, şu birkaç açıdan cevap verilebilir:
1) Aynı işin, kendisine eklenen farklı durumlar sebebiyle iyilik veya kötülük açısından farklı hükümler olması normaldir.Mesela cemaatle kılınan namaz, tek başına kılınan namazdan yirmi yedi derece daha üstündür.Halbuki aslında kılınan namaz her iki durumda da aynıdır. Bir Hıristiyan’a zina iftirası atan tazir ile cezalandırılırken, bir iffetli Müslüman bu iftirayı atana had (seksen kırbaç) uygulanır. Binaenaleyh bu gibi yerlerde, şekil aynı olmasına rağmen hükümler farklı farklı olmuştur. Hatta aynı sözü Hz. Aişe (r.a) hakkında söyleseydin, bu küfür (inkar) olurdu…
2) Hakîm olan Cenâb-ı Hakk’ın maksadı, insanları ibadetlere çekmektir. Böylece O bazen bir taatin ücretini (sevabını) iki katına çıkarır ve mesela, “Şüphesiz zorlukla beraber bir kolaylık vandır, zorlukla beraber bir kolaylık vardır.” (İnşirah, 94/5-6) buyurarak (bir zorluğa iki kolaylık sözü vermiştir.); bazen on katına, bazen da yedi yüz katına çıkarır. Bunu bazen zamanı açısından, bazen da yeri (yani yapıldığı yer) açısından böyle değerlendirir. Bütün bunlardan Cenâb-ı Hakk’ın asıl maksadı, mükellefi ibadete çekmek ve onu dünyaya dalmaktan geri durdurmaktır. İşte bu yüzden Beytullah ve Zemzem diğer yerlere ve sulara üstün kılınır; Ramazan diğer aylardan üstün tutulur; cuma, diğer günlerden faziletli sayılmıştır; Kadir gecesi diğer gecelerden efdal kılınmıştır ki bütün bunların maksadı biraz önce bahsettiğimiz şeydir.(Razi,Tefsir-i Kebir)
Kadir gecesi hangi gecedir ?
“Siz,Kadir gecesini Ramazan’ın son on günü içerisindeki tek rakamlı gecelerde arayınız.” (Buhârî, Leyletü’l-Kadir:2,2,253 / Müslim, Sıyam : 40,1,828 / Tirmizi,Savm : 72,4,158)
‘’Kadir gecesini Ramazanın 17.gecesinde ,21.gecesinde ve 23.gecesinde arayınız.’’ (Beyhakî, es-Sünenül-kübrâ : IV, 310)
‘’Kadir gecesini (Ramazan ayı içerisinde) son yedi (gece) içerisinde arayınız.’’
(Buhâri,leyletu’l-kadr:2,2,253 / Müslim, siyam:40,1,822-823)
“Yedinci geceye sarıl.”(Beyhaki,Sünenül-kübrâ,IV,313;Ahmed el-Bennâ, el-Fethü’r-Rabbanî, X, 288 )
“(Kadir gecesi hakkındaki) Rüyalarımızın son on gün içinde olduğunu görüyorum. Binaenaleyh siz onu bu on günün tek gecelerinde arayın.’’ (Müslim, Sıyâm: 207)
‘’Kadir Gecesi’ni Ramazan’ın yirmi yedi, yirmi bir ve yirmi üçüncü gecelerinde arayın.’’(Ebu Davud, Ramazan : 4 )
‘’Kadir Gecesi’ni Ramazan’ın son on gününde arayın!’’
’’Onu dokuz veya yedi veya beş veya üç gün kala arayın veya ayın sonunda arayın.’’ (Buhari, Leyletu’l-kadr: 2, 3; İtikaf: 1, 9/Ahmed: 1.231, 259, 279, 360)
Mezhep imamlarına göre Kadir gecesi hangi gecedir ?
“Kadir gecesi yirmi yedinci gecedir.”(Beyhakî, es-Süneni’l-kübrâ, IV, 312) Bu hadis-i şerif, “kadir gecesi, ramazanın 27. Gecesidir.” diyen cumhur-u ulemânın delillerindendir. Ahmed b. Hanbel,İmam Malik ve İmam Şafii ile bir rivayete göre Ebu Hanife bu görüştedir.
Kadir Gecesinin Gizli Kalmasının Hikmetleri
Cenâb-ı Hak Kadir gecesini gizlemekle sanki şöyle demek istemiştir: “Ben sizlerin günahlara karşı ne kadar cüretkâr olduğunuzu bildiğim için, Kadir gecesini muayyen ve belirli bir hale getirmiş olsaydım, sizin bu geceye olan güveniniz, sizi, çoğu kez günah işlemeye sevk edebilir, böylece de sizler günah işlemiş olurdunuz. Binaenaleyh sizin bile bile günah işlemeniz, bilmeyerek işlemenizden daha ağırdır. İşte bundan dolayı bu geceyi size saklı tuttum…”( Fahreddin Er-Râzi, Tefsir-i Kebir Mefâtihu’l-Gayb)
