Müslüman’ın her ayıbı örtülür mü ? Bir hadisin peşinden…
Ayet :’’…Birbirinizin kusurlarını ve mahremiyetlerini araştırmayın…’’Hucurat,12
Hadis :’’…Kim bir Müslüman’ın ( ayıbını ) örterse Allah da kıyamet gününde onun (ayıbını) örter.’’
İnsanların ufak bir kısmı, yukarıda yer verdiğim (aynı manada başka naslar da mevcut) ayet ve hadise dayanarak , saptırıcı hocaların açıklarını sergilemenin hata olduğunu , ayet ve hadise aykırı olduğunu,o hataların setr edilmesi (örtülmesi/ifşa edilmemesi) gerektiğini iddia eder.İddiaları doğru mudur ?Her şeyden önce pozitif gördükleri bu delilin kendileri için negatif olanı var mı yok mu diye araştırma yapmaları gerekirdi!’Bir konu hakkında bir şey demeden önce o konu hakkında artı ve eksi delilleri görmek lazım.Bu iki yönden sadece birisine vakıf olup karar vermek hatadır.’Asıl hata ise kendimizi muhaddis yerine koyup hadisleri cahilce şerh edişimizdir.
İslam hakkında tedbir almak,fesadı engellemek adına araştırma yapmak tecessüs kapsamı dışında sayılmıştır.(1) Esasen bunun için yazılı belge lazımsa , alimler tarafından yazılmış reddiyelere bakmak yeterli olacaktır lakin reddiyelerden önce hadisin şerhine bakalım ;
’’…Kim bir Müslüman’ın ( ayıbını ) örterse Allah da kıyamet gününde onun (ayıbını) örter.’’(2) Hangi ayıplar bunlar ? Her şey dahil mi ?İmam Nevevi’nin konu ile ilgili neler söylediği bizim için önemlidir çünkü kendisi muhaddis olduğu gibi şarihtir de.
(3)
Bir müslümanın ayıbını ve kusurunu örtmek, ihtiyaç içinde ise bedenini örtmek (sevaptır.)… Müslümanın bir suçunu veya hatasını örtbas etmek, ona usulüne uygun tarzda, mümkün olduğunca gizlice nasihatta bulunmaya, kendisini ikaz etmeye mani değildir. Bu hüküm açıkça ve ortalıkta suç işleyenlerle alakalı değildir! Günahı ve suçu aleni yapanlar, fasık ve facirler bu hükmün dışında kalır. Çünkü böylelerin suçunu ve günahını söylemek, haram olan gıybet cinsinden değildir. İmam Nevevî, kusurlarının örtbas edilmesi gerekenlerin, kötülükleriyle meşhur olmayan iyi hal sahipleri olduğunu söyler. Fasık ve facir olanların ise, kötülüklerinden korkulmazsa, ulul-emre, İslam devletinin yöneticilerine şikayet edilmesinin müstehap olduğunu söyler. Böylelerinin suçunu örtbas etmek, onları daha çok cesaretlendirir ve kötülüklerini artırmaya sebep olur. Bu hükümler, olup bitmiş bir suçla ilgilidir. İşlenmekte olan bir suçu gören kimsenin, eğer gücü yetiyorsa ona engel olması vaciptir.
Öncelikle ayet ve hadisin sapık hocaları kapsamadığını kaynakları ile gösterdik.Şimdi sıra geldi böylelerinin izhar edilmesi gerektiğine…
İmam Nevevinin dediği gibi işlenmekte olan bir suça mani olmak adına bir şeyler yapmak vaciptir.Reddiye dediğimiz yazı ve videolar ,saptırıcı kişiler için bir tokatken , onlara kananlar için de uyandırma faaliyetidir.Bu bağlamda bir hizmettir.
’’Bir kötülük gördüğünüzde onu elinizle,dilinizle düzeltin.Buna gücünüz yetmezse kalben buğz edin…’’(4) Saptırıcılara reddiye yazmak ,elimizden gelenle kötülüğe dur demektir.Kötülükleri gördüğü halde susanlar bu hadise bir kez daha bakıp düşünsün.
Diğer bir nokta da sapık/sözde hocalara yazılan reddiyelerdir.Alimlerin yazmış olduğu bu kitaplar gösteriyor ki dini fesada götürecek hataların izharı yasak değildir!Alimler tarafından yazılmış reddiye niteliği taşıyan kitaplara kısaca göz atalım ;
1-
Buhari tarafından yazılan ’Halku ef’alil ibad ve’l red ale’l Cehmiyye ve eshabi’t ta’dil’ (5) adlı kitaba bakmaktasınız.’’Kulların fiillerinin yaratılması ve Cehmiyye’ye red (diye) ve Eshabı ta’dil’
2-
İmam Beyhaki bu kitabında ehli sünnetin kabir azabının hak olduğuna dair icması vardır,der.Sonra alimlerden küçük bir kısmının buna muhalefet ettiğini ve bazı havariç ile mutezililerin muhalefinden bahseder.Sonra da cumhurun o yanılgıya cevap verdiğini belirtir ve delili ortaya koyar.Esasında böylece sorularla kitap değil de reddiylerle kitap oluşturmuş olur(6)Çünkü sayfa sekizde böyle yazıp durmamış ve sayfa dokuzda da İbn Hazm’ın görüşü cumhurun görüşü ile çürütülmüştür.Diğer sayfalarda da aynı şekilde yazım devam etmiştir.
3-
Sabuni,Allah’ı görmenin caiz oluş babında ,ehli hakkın (ehli sünnetin) görüşüne yer verir ve sonra Mutezile başta olmak üzere buna karşı çıkanların görüşlerine yer verir.Burada ehli sünnet dışı olanların daha sonra bir kısmının ’’gerçeği itiraf’’ ettiğine değinir.Ehli sünnetin delilinden bahseder.Hatalı görüşleri sergiler.(7)Aslında ehli sünnet dışı görüşlere neredeyse her sayfada yer verip onları çürütür.Örneğin 31. sayfada Kelamullah’ın ezeliyyet bahsinde Mutezile için ’’iddia ettiler’’ der.
4-
İbn Ebi Şeybe , İmam Azam için kendi kitabında reddiye bölümü oluşturmuş ve ’’İmam Azam’a reddiye kitabı’’ başlığını kullanmıştır.(8)Elbette Musannef’te böyle bir konu olduğunu bilen kişi sayısı azdır.İbn Ebi Şeybe’nin bu reddiyesine karşıt olarak Muhammet Zahit el Kevseri tarafından el Nuketu’t Darifetu fi’t tehaddusi an rududi İbn Şeybe ala Ebi Hanife adlı kitap yazılmıştır.(9)Bu kitabı bilen kişi sayısı da azdır.Bu kitapta belirtildiğine göre İbn Ebi Şeybe , ’’İmam Azam pek çok sahih hadise muhalefet etti.’’ demiştir.Konu ile ilgili ayrıntı için adı geçen kitaba bakabilirsiniz.
5-
A.B.Hanbel tarafından yazılmış olan ’ el Red ale’l Cehmiyye vel Zenadık’ adlı kitap.(10)’Cehmiyye ve Zındıklara reddiye’Bu kitapta A.B.Hanbel , zındıkların bazı ayetlerin mefhumuna dair duydukları şüphelere değinir.İlk konulardan birisi, ayetlerin bir biriyle zıt olduğunu iddia edenlerin yanılgısıdır.
6-
İmam Darimi tarafından yazılan ’el Red ale’l Cehmiyye’ adlı kitaba bakmaktasınız.(11)Kitapta istiva,arş gibi akait konuları ele alınır.
7-
Neccad el Hanbeli tarafından yazılan ’el Red ala men yekulu el Kur’an Mahluk’ yani ’Kur’an mahluktur diyene reddiye’ adlı kitaba bakmaktasınız.(12)Kitapta Allah tealanın Musa (a.s) ile konuşması,70 bin meleğin inişi ve özellikle Kur’an’ın mahluk olup olmayışı ele alınmıştır.
8-
Hadis hafızı İbn Mendeh’in ’el Red ale’l Cehmiyye’ yani ’Cehmiyyeye reddiye’ adlı kitabına bakmaktasınız.(13)
Sonuç :
Görüldüğü üzere din eksenli olarak ; insanları yanıltıcı her türlü açıklamanın karşısında durmak , onları ifşa etmek,naslara aykırı değildir.Hadisleri en iyi anlayan muhaddislerin açıklaması ve dahası eylemleri, yazmış oldukları kitaplar bu durumun en iyi delilidir.İnsan ile Allah arasında olan hataları ifşa etmenin günah olduğunu söyleriz.Bir insanın diğer insanları din ile kandırması ya da dini konularda kandırmasına izin veremeyiz ve bu tür eylemleri ifşa ederiz.Bu ifşadaki amaç da ’İnsanların ayağının kaymaması/sapmaması/doğru yolda kalmalarını’ sağlamaktır.Bu bağlamda baktığımızda konuyu mütevatir bir hadise bağlayabiliriz.(11)
__________________
1-D.İ.B,Kur’an Yolu tefsiri,Hucurat,12
2-Buhari,mezalim,3,s.391,daru ibnkesir,dımaşk,2002,1.Baskı
3-İmam Nevevi,Müslim şerhi ,c.1,s.135,1.baskı,1929,Matbaatul Misriyye bi’l Ezher;Ayrıca bakınız : Tuhfetul Ehvezi bi şerhi Camiu Tirmizi,Daru kutubil ilmiyye,Beyrut,c.4,babu macae fi’s setr,1425 numaralı hadis. ; Mirkatu’l Mefatih şerhu mişkatul mesabih,Darul fikr,2002,Kitabul Adab,4958
4-Camiu’l Kebir, Tirmizi,c.4,s.44,fiten,11,Daru’l Ğarb,Tahkik,Dr.Beşşar,1996,1.B
5-Müessesetu’r risale,1990,3. Baskı,Beyrut
6-İmam Beyhaki,İsbatı Azabi’l Kabrs.8,Ürdün üniversitesi şeriat fakültesi ,Darul Furkan,1983,1.Baskı
7-Ebu Muhammed Nurettin A. B.Mahmut B.Ebi Bekr es-Sabuni,el Bidaye fi usuli’d din-Lumatu’l İtikat,s.38,1979,Dımaşk
8-Musannef,Mektebetu’r Rüşd,2004
9-Mektebetu’l Ezheriyye (Ezher üniversitesi),2000
10-Daru’s Sebat,1.Baskı,2003 // Kitabın şerhini dinlemek için tıklayınız
11-Daru’s Selefiyye,1.Baskı,1985
12-Matbaa ve yıl kitapta belirtilmemiştir.
13-1.Baskı , 1982
14- إِنَّمَا الأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ ’’ Ameller niyetlere göredir.’’Buhari, Bedü’l-Vahy, 1 // İlave kaynak için tıklayınız.
