• İlahiyat Arapça Eğitim Seti
  • D.B.Meal Video Takip
  • Sanal-Medrese
  • İlahiyat Arapça Eğitim Seti
  • D.B.Meal Video Takip
  • Sanal-Medrese
ARAPÇA
Browse:
  • Home
  • ARAPÇA
  • OLUMSUZUN OLUMSUZU OLUMLUDUR!

OLUMSUZUN OLUMSUZU OLUMLUDUR!

by Admin in ARAPÇA
Tags: arapça aöf, arapça olumsuzluklarrrr, olumsuz isimler, olumsuzun olumsuzu olumludur

Olumsuzluk kelimelerinin temel görevi, önüne geldiği kelimelerin mânâsını kalbetmek, yani ters çevirip müspet kelâmı menfî hale getirmektir. Kelimelerin bu şekilde kullanımı yukarıda anlatılmıştı.

Şimdi ise, olumsuzluk edatı olup önüne geldiği fiilin mânâsını olumsuz yapmayan, daha doğrusu olumsuzluk edatı ile birlikte kullanılmasına rağmen mânâsı olumsuz olmayan fiiller üzerinde duracağız. Zira burada anlamı olumsuz yapamayan edat değil, bilakis fiilin kendi taşıdığı anlamdır.

Bunlar, nâkıs fiil olan ناك ve benzerlerinden istimrar (devamlılık) bildiren fiiller grubundandır. Anlamları ise, genel olarak “devamlılık”tır59. Bu fiiler َلاما َفتِ َ ئ ,ما بَِرحَ ,ما زَ ve

ما انْفَكّ ’dir.

Örneğin لاز, nâkıs fiillerden olup “ayrıldı, vazgeçti, bıraktı, kayboldu” demektir ki, bunlar genel olarak olumsuzluğa delalet eden mânâlardır. Başına olumsuzluk edatı ام geldiğinde َلاما زَ olur, yani iki menfî yan yana gelir; bu iki menfînin peş peşe gelmesinden

55 A’raf 7/172.

56 Câmi‘u’d-durûsi’l-‘Arabiyye, III,255; İbrahim, Abdulalîm, en-Nahvu’l-vazîfî, Kahire, 1389/1969, s.305; Arapça Dilbilgisi, s.299; Çakır, Mehmed, Arapça’da Kelime Yapısı, İzmir, 1981, s.127; Akdağ, Hasan, Arap Dilinde Edatlar, Konya, 1981, s.9, 41, 46, 58, 63, 105, 113, 135;

57 Tekâsür 102/3.

58 Mu’cemu kavâ‘idi’l-‘Arabiyyeti’l-‘âlemiyye, s.142; Arapça Dilbilgisi, s.299.

59 Câmi‘u’d-durûsi’l-‘Arabiyye, II,273; en-Nûru’l-mudî’, s.19,

131

F.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi 2001 11 (2)

لاز, nâkıs fiildir. Mânâsı “ayrıldı, vazgeçti, bıraktı, kayboldu” demektir.

َ لا تَزالُ ضَاحِ Hâlâ gülüyorsun. ًاك

لاز ’nin mâzîsinde ام, muzârisinde de لا kullanımı daha yaygındır.

زال ,بَِرحَ mânâsınadır.

ًاممَا بَِرحَ الرَّجُ ُ ل نائِ Adam hâlâ uyuyor.

﴿انيلإ َقاُلوا َلنْ نَبْرَحَ عََليه عَاكِفِينَ حَتَّى يَرْ ِ جعَ مُوسَى﴾ Onlar ise ‘Musa yanımıza dönünceye kadar ona

tapmaya devam edeceğiz’ dediler60.

َئَفتِ de diğerleri gibi ما ile kullanıldığında “hâlâ, devam ediyor, sürüyor” mânâlarına

gelmektedir.

Kasemden sonra َئَفتِ ’deki olumsuzluk edatının hazfi câizdir. Bu durumda

olumsuzluk edatı olmaksızın menfî mânâya gelir61. Bu durum her dilde olup, olumsuzluk

anlamı konteksten çıkarılır.

﴾ تالله تَفْتَئُ تَذْكُرُ يوسُفَ ﴿ Ömrün heba oldu, geçti sen hala Yusuf’u dilinden

düşürmüyorsun62. Yani mânâ, ‘sen bu işi yapma’ demektir.

انْفَكّ de nâkıs fiildir. Olumsuzluk edatıyla kullanıldığında istimrar ifade eder.

ما انْفَكَّ زيدٌ بَاكِ Zeyd henüz ağlamayı kesmedi. ًاي

Nâkıs fiillerin olumsuzu sadece harfle değil, fiil ve isimle de yapılabilmektedir63.

دِهَلسْتَ تَبْرَحُ مجْتَ ًا Hâlâ çalıyorsun.

زُهَيْرٌ غَيْر مُنْفَكٍّ قائِمًا بالوَ Züheyr hâlâ ödevini yapıyor. ِبِجا

Nâkıs fiiller, hiçbir şarta bağlı olmaksızın kendisinden sonra gelen cümlenin ismini ref, haberini de nasb ederler. Ancak bu dört fiilin (َلامَا انْفَكّ ,مَا َفتِ َ ئ ,مَا بَِرحَ ,مَا زَ ) amel etmesinin

şartı, kendilerini olumsuzluk (nefy), nehy, dua ve istifham-ı inkarinin geçmesidir. Yine

bunların mâzî ve muzâri çekimleri olup emri gelmez. Nâkıs fiillerden دام ’nin amel şartı

ise kendisini mastariye ما ’sının geçmesidir64.

KAYNAK : Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

Fırat University Journal of Social Science

Cilt: 11 Sayı: 2, Sayfa: 119-136, ELAZIĞ-2001

AdminPost author

Merkez-i Delil

Cevabı iptal etmek için tıklayın.

You must be logged in to post a comment.

Takvim

Ocak 2023
P S Ç P C C P
 1
2345678
9101112131415
16171819202122
23242526272829
3031  
« May    

Add some widgets to this area!

Ulumulislam.com 2022 Sanal Medrese

WhatsApp ile görüşelim