Şefaat : Günahı olan müminlerin,günahının bağışlanması,günahı olmayanların da daha yüksek mertebeye erişmesi için Allah’ın izin vereceği kişilerin,yine bizzat Allah’a dua ve yalvarmalarıdır.
Şefaatin varlığı âyet,hadis ve icma’ ile sabittir ve hak mezhepler tarafından ittifakla kabul edilmiştir.Mutezile’ye göre şefaat genel anlamda yoktur.Mu’tezile, Cennet’te derecelerin artırılması için yapılacak şefaatten başka şefaatleri kabul etmez.
Peygamber, veli,hafız, şehit ve bildikleri ile amel eden imanlı âlimlere,daha doğrusu, Allah’ın müsaade ettiği kişiler şefaat edebilecektir : (Bakara : 255/ Yunus : 3/ Meryem : 87/ Taha :109/Zuhruf : 86)
Hafızların da şefaat edebileceğini söyleyenler vardır.Onların delilleri de : Tirmizi,Ebu Davut ve İbn Mace’ye dayanmaktadır lakin bu hadislerin sıhhatli olup olmadıkları gözden geçirilmelidir.Bu hadislere dayanan pek çok kişi,hadislerin sıhhat durumunu hatta merfuluk,mevkufluk,maktu’luk durumunu göz önüne almadan önermede bulunmaktadır.
‘’ Ey Muhammed! Bil ki, Allah’tan başka hiçbir ilâh yoktur. Hem kendi günahın için, hem de mümin erkekler ve mümin kadınlar için Allah’tan bağışlanma dile. Allah, sizin gezip dolaştığınız yeri de duracağınız yeri de bilir.’’(Muhammed : 19)
Mümkün olmayan bir şeyi, Allah’ın peygamberden istemesi muhaldir.bu durumda şefaat var olmuş olur.
Yukarıdaki âyetin üslubu ve ifade şekli esas itibariyle’ şefaatin var olduğunun delilidir çünkü şefaat var olmasaydı kafirlere fayda vermez,denilmezdi.çünkü bu konuda, var olmayan bir şeyin faydasının olabileceği aklen imkansızdır.’’ Ey kâfirler, siz öyle kötü ve zor bir. durumdasınız ki, herkese faydası olan şefaatin bile size menfaati olmaz!’’denmek istenmiştir.
“…O gün, Rahmanın izin verdiği ve sözünü kabul etiği kişiden başkasının şefaati fayda vermez.” (Taha :109)
“Allah kendisine şirk koşulmasını affetmez, bunun dışındaki (günahları) dilerse affeder” (Nisa : 48)
“Şefaatim, ümmetimden kebîre sahipleri içindir.” bu hadiste şefaat için bir delildir. ( Ebu Davud, Sünnet, 21; Tirmizî, Kıyamet, 11; İbn Mace, Zühd, 37; İbn Hanbel, III, 213. Ayrıca Beyhakî, Hakim ve İbn Hibban tarafından da rivâyet edilmiştir. Bk. Aclunî, II, 10. Mutezile bu hadisin uydurma olduğunu ileri sürmüştür. Hadisin senedini zayıf görenler vardır.)
Maturidi mezhebi ise ‘’Bu meşhur bir hadistir. Hatta bu konudaki hadisler mana yönünden mütevatirdir.’’ der.
Peygamberler ve diğer şefaatçilerin şefaatleri, Allah’ın razı olacağı ve haklarında şefaat edilmeğe izin verdiği kimseler hakkında olacaktır : (Enbiyâ:27-28/Duhân:41-42/Buharî, Cihad:189/ Müslim, İmare:6)
“Her peygamberin müstecap (Allah’ın kabul edeceği) bir duası vardır.Her peygamber o duayı yapmada acele etti. Ben ise bu duamı kıyamet gününde, ümmetime şefaat olarak kullanmak üzere sakladım.Ona inşallah, ümmetimin şirk koşmadan ölenleri nail olacaktır.”(Buhârî, Da’avat 1, Tevhid 31; Müslim, İman 334, (198); Muvatta, Kur’an 26, (1, 212); Tirmizî, Daavat 141, (3597)
Peygamberler bile kâfirlere şefaat edemeyeceklerdir. Kâfirler layık oldukları cezâlarını çekeceklerdir. Hz. İbrahim’in -âhirette babası ile karşılaştığında- onun için hiçbir şefâatta bulunamaması, Allah’tan “Kâfirlere ben cenneti haram kıldım ” cevabını alması da buna delâlet eder. (Buharî, Tefsir, Sûre 26). Bu konuyla ilgili olarak (bk. Buharî, Enbiya, 8; Tefsir, Sûre 6; Rikak, 45, 53; Müslim, Fadail, 9)
Yalnız Hz. Peygamber (s.a.s.) bir hadisinde, şefaati sebebiyle amcası Ebu Talib’in ateş çukurunun topuğuna kadar gelen yerinde bulunacağını söylemiştir (Buharî, Meğazi, 73; Müslim, İman, 90)
Bu da sadece Rasûlüllah’a tanınan bir şefaat hakkı olsa gerektir. Çünkü Ebu Talib, Rasûlüllah’a pek çok yardım ve iyiliklerde bulunmuştur.
Peygamberlerin şefaati: Âhirette peygamberlerin hepsine müminlere şefaat etme hakkı tanınmıştır: (Buhârî, Rikak, 45; Tevhid, 33; Müslim, İman, 81;Ebû Dâvûd, Cihâd, 26;Ahmed b. Hanbel, Müsned, III, 94 vd. 325, V, 43; Tirmizî, II, 66)
Hz. Peygamber (s.a.v.) hadislerinde büyük günah işleyenler de dahil, müminlerin şefâatına nail olacaklarını söylemiştir: (Buhârî, Rikak, 51; Ebû Dâvûd, es-Sünne, 20; Tirmizi, II, 66)
Peygamberler içinde ilk defa şefaat edecek ve şefaati kabul olunacak peygamber, Hz. Muhammed (s.a.v.)’dir. (Müslim, Fadâil, 2)
Hz. Peygamber’in şefaatiyle hesaba ve sorguya çekilmeden Cennet’e girecekler de olacaktır .(Buhârî, Tefsir, Sûre 18; Müslim, İman, 84)
Cennet’te derecelerin artırılması için ilk şefaat edecek peygamber Hz. Muhammed (s.a.v.)’dir. Bundan dolayı Hz. Peygamber bir hadisinde, “Cennet’te insanların ilk önce şefaatte bulunanı benim” buyurmuştur (Müslim, İman, 85)
‘’Kıyamet günü önce enbiyâ, sonra ulemâ, sonra şühedâ olanlar şefaat edecek.’’(İbni Mace)
‘’Kıyâmette Allahü teâlâ, ‘Melekler, peygamberler ve salihler şefaatlerini yaptılar. Bundan sonra benim büyük rahmetim kaldı’ buyurur.’’ (Buhâri)
‘’Kur’ân-ı Kerim, okuyanlarına, ya şefaat edecek veya düşman olacaktır.’’(Müslim)
Gerçekten Kur’ân-ı Kerim’de şefaat hakkında âyetler varit olduğu gibi bu konuda Allah’ın Resulü (s.a.v)’nden hadisler rivayet edilmiştir. İnsanlar arasında bilinen şefaat, Allah’ın gazap ve azabım gerektirecek günahları işlemiş olduğundandır. Binaenaleyh büyük günah irtikâp edenlerin günahları Allah’ın seçkin, kulları ve Allah’ın rızasına nail olanların şefaatleri ile bağışlanır. ( Kitabuttevhid,İmam Maturidi )
Şefaati kabul eden bazı kitaplar :
1-İmam Maturidi,Kitabuttevhid
2-Taftazani,Kelam ilmi ve İslam Akaidi
3-Fıkhul Ekber Şerhi,Aliyyul Kâri
3-Ömer Nesefe,Akaid
4-İmam Gazali,İhya
5-Komisyon,Diyanet İlmihali, 1.cld
6-Mevdudi,Fetvalar
Sahih olmayan hadisler bölümü
‘’Kabrimi ziyaret edene şefaatim hak olur.Beni ziyaret etmeyen,bana eziyet etmiş olur.’’ Şevkâni,Fevaid adlı eserinin 117. Sayfasında;Sağâni de Mevzuat adlı eserinin 6.sayfasında belirttiğine göre bu hadis,mevzudur.
