Sorulara hocalar neden farklı cevaplar verir?

         Her hocanın bilgisinin aynı olduğunu zanneden halkın, bu soruyu sorması şaşılacak bir şey değildir.Her şeyden önce şu bilinmelidir ki her hocanın bilgisi aynı değildir.’’ O da hoca,bu da hoca ne fark var ?’’ Bilgi ile görev,makam,her zaman paralel olarak seyretmez.Aynı zamanda da aynı görevde olan her kişi aynı bilgiye sahip değildir.Hele konumuz hocalar…1)           Halkın cevabı yanlış anlaması.Hoca,sorulan soruya doğru cevabı veriyor ama halkın bir kısmı bu aldığı bilgiyi çarpıtıyor ya da yanlış anlıyor.Hoca, ’’sünnet namazları kılsan güzel olur,kıl.’’diyor,bunu duyan gidip ‘’ Sünnet namazları kılınmalıymış.’’ Diyor. ‘’ edilmeli,yapılmalı’’ ile ‘’ yapsan güzel olur.’’ Arasında çok fark vardır.Edilmeli,yapılmalı gibi kelimeler kural olarak vaciplik ya da farzlığı ifade eder.Oysa yapsan daha güzel olur,gibi cümleler genelde sünnet ya da mendupluğu ifade eder.2)           Soruda anlaşmazlık.Soruyu soranın doğru dürüst sorusunu soramaması ya da hocanın soruyu doğru algılayamaması.Bu sorun,büyük kazalar doğurabilir.Bundan ötürü soruyu iyi anlamalı,anlaşılmadıysa anlamış gibi yapıp cevap vermeye kalkışılmamalıdır.3)           Dogmalık.Hocaların büyük bir kısmı,kendi hocalarından duydukları bilgileri aktarmaktadır.Dogma olmanın zararı nedir ? Hocaların büyük bir kısmı,kendi hocalarını süper bilgin olarak düşünür.Oysa her şey delildir.Hocanızın ileri derecede bir hoca olduğunu ispatlayabiliyorsanız,sorun yok ama ya ispatlanamıyorsa ? Her kişi,duyma ile edindiği bilgiyi araştırmalıdır çünkü incelemelerimiz sonucunda pek çok önde gelen yazarların özellikle de hadis konusunda takıldıklarını görüyoruz.Doğru bilgi için araştırma yapılmalıdır.Tek kitaba bağlı kalıp bu böyledir demek yanlıştır çünkü bir diğer kitap da söylenilenin zıttını söylüyor.4)           Farklı mezhebe ait kitaplar okumak. Halk Hanefiyken,Şafii mezhebine ait bir kitaptaki bilgileri anlatmak…Demek ki her şeyden önce,okuduğumuz kitabın hangi mezhebe ait olduğunu bilmeliyiz.Hocanın biri,Şafii mezhebine ait bilgiler sunar,diğeri Hanefi mezhebine ait bilgiler.Daha sonra zıt görüşlü hocalar benim dediğim doğru,diyerek tartışırlar ya da halk,hangisinin doğru olduğuna karar vermeye çalışır.Oysa her ikisi de sadece bir görüştür.5)           Taassuba düşmek.Hocanın biri a cemaatine mensupken,diğer hoca da b cemaatine mensuptur.Bu durumdaki kişiler zaten belli başlı kitapları okur.Daha sonra bilinmeyen bir soru sorulduğunda lidere danışılır ve o ne derse doğru kabul edilir.Oysa onun ki sadece bir görüştür.6)           İctihadın ictihadı nakz etmediğini bilmiyor olmak.Örneğin Hidaye ile İhtiyar kitabının hiç çeliştiği nokta yok mudur ?Elbette ki var.Hidaye’yi okuyan başka,İhtiyar’ı okuyan başka anlatacaktır.A.Fikri Yavuz’un İlmihal’i bir şey derken,Lütfi Şentürk-S.Yazıcı’nın İlmihal’i başka bir şey diyor.Sonra da bu kitap daha doğru,diyerek tartışma başlar.Oysa her ikisi de sadece bir görüştür.Kitapların ayrılış noktasının teoriler olduğunu bilmek lazım.A adındaki müctehit bir şey söyler, b adındaki müctehit de bir başka şey söyler ama acaba hangisi doğrudur ? Bilindiği üzere delili daha kuvvetli olan her zaman haklıdır lakin din ilimlerinde geri olanların delillerin kuvvet derecesini bilmesi beklenmez.Dolayısıyla kişi,diğer görüşü (delil yoksa ) yanlış görmeksizin, seçeceği her hangi görüşü kabul edebilir.7)           Cahillik.Hocaların bir kısmı da bilgisi olmadığı konularda kafasına göre hüküm vermektedir.Bu yanlışlığın çok ciddi bir sorun olduğunu belirtmek gerekir.Bu konuda yine ‘’ Eğer bilmiyorsanız,bilenlere sorun.’’(Nahl : 43) ayetini hiç unutmamanın gerekliliği ortaya çıkıyor.Bu ayet,emir kalıbında olduğu için bilmediğimiz dini konularda kafamıza göre atıp tutmanın haramlığına delalet ediyor.Müctehitlik mertebesine (dini ilimlerde ilerleyerek ulaşılır) ulaşamamış olan hiç kimse din adına bir şey söyleyemez.Hocaların bu tavrı bazen cahil görünmemek için bazen de kendi görüşünün doğru olduğuna inanmasından kaynaklanır ama her iki durumunda ana nedeni aynıdır.8)           Yanlış bilgi içeren kitap okunması.Ali F.Yavuz’un İlmihal’inde beraet gecesiyle ilgili bölümde ‘’Bu gece için 100 rekat namaz vardır.’’yazmaktadır.Oysa İraki,İbnu’l-Cevzi ve   İbn Teymiyye, böyle bir hadisin sabit olmadığı görüşündedir.Bun görüşlere dayalı olarak da Seyfettin Yazıcı-L.Şentürk imzalı İlmihal’de ‘’Bu geceye mahsus bir namaz yoktur.’’ yazılmıştır.Böylece bir çelişki oluşmuş oldu.Bu durumda yukarıda örnek olarak verilmiş ilmihallerden yanlış bilgi içereni okuyan başka,doğru bilgi içereni okuyan yine başka bir bilgi aktaracaktır.Bu aktarımlar karşısında kalan halk,’’Hocalar hep farklı şey söylüyor.’’ diyecektir.