Soru : Orucun farz (yapılması kesin emir) olduğunu nereden biliyoruz ?
Cevap : Delilimiz ayettir : “Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı…”(Bakara :183 )
Soru : Ramazan ayında şeytanlar zincire vurulur diyenlar var.Bu bilgi doğru mudur ?
Cevap : Bilgi doğrudur çünkü sahih bir hadise dayanmaktadır : “Ramazan ayı gelince,cennet kapıları açılır,cehennem kapıları kapanır ve şeytanlar zincire vurulur.”(Buhari,Savm :5,2,227)
Soru : Oruç tutmanın bir iki faydasından bahsedebilir misiniz ?
Cevap : “Niyet ederek ve ecrini Allah’tan bekleyerek Ramazan orucunu tutan kişinin geçmiş günahları affolunur.”(Buhari,Savm:6,2,228)
“Kim bir oruçluya iftar ettirirse, kendisine onun sevabı kadar sevap yazılır. Üstelik bu sebeple oruçlunun sevabından hiçbir eksilme olmaz.”(Tirmizi, Savm 82, (807); İbni Mâce, Sıyâm 45, (1746)
Soru : Ramazan ayı içerisinde oruç tutmak kimlere farzdır ?
Cevap : Müslüman olan,ergen olan her akıllı kişiye oruç tutmak farzdır.Kaynak : Diyanet ilmihalleri.
Soru :Bu yılki fitre ve fidye miktarı kaç TL ?
Cevap : 7.5 TL.Bu miktardan aşağısı fitre ve fidye olarak geçerli değildir.Fitre ile fidye farklı şeylerdir.
Soru : Kaza ve kefaret nedir ?
Cevap : Kaza,bozduğun oruç gününe gün oruç tutmaktır.Örnek vermek gerekirse 1 gün oruç bozarsan bir gün tutarsın,5 gün bozarsan 5 gün tutarsın.Kefaret ise orucu bozman durumunda 60+bozduğun gün kadar oruç tutman demektir.Örnek verelim , 3 gün ard arda kefaret gerektirecek şekilde oruç bozsak,63 gün oruç tutmamız gerekir.Kefaret oruçları ara verilmeden tutulmak zorundadır.Formül halinde sunalım : Kaza = Bozduğun orucun iadesi. Kefaret = Kaza+60 gün.Kefaret gerektirecek şekilde oruç bozulunda her bozduğumuz oruç için ayrı bir kefaret gerekmez.6 gün içerisinde 6 kere kefaret gerektirecek şekilde oruç bozsak yine de bir kefaret ve her bozduğumuz gün için bir gün oruç yani kefaret = kaza+60 gün’dür.
Soru : Hangi durumlarda kefaret gerekir ?
Cevap :Zorlama olmaksızın,bilinçli cinsel ilişki,bilinçli yeme ve içme.Buradaki cinsel ilişkiden kasıt bilinen tam cinsel ilişkidir.Bilinçli yeme ve içmenin kefaret gerektirebilmesi için yenilmesi ve içilmesi adet olan şeyler olmalılar.Örneğin birisi ağaç yaprağı yese bu durum sadece kazayı gerektirir.Oysa bilerek bir lokma ekmek yese,kaza+kefaret gerekir.İçeceğe örnek verelim ; sigara,içki,su,kola gibi içilmesi adet olan şeyi içmek kaza ve kefareti gerektirirken , bir elma ağacının yapraklarını sıkarak su elde etsek ve bunu içsek sadece kaza gerekir.
Soru :Orucu bilerek bozduğumuzda kefaret gerekir diyenler var.Kefaretin 60 gün olduğunu neye dayanarak söylüyorlar ?
Cevap :Hadise dayanarak diyorlar.’’İki ay oruç veya atmış yoksula yemek yedirmek … kefaretin delili : Buhari,1,259.Müslim 1,355.Ebu Davut 1,333.Tirmizi ve İbn mace de de geçmektedir.
Soru:Unutarak yeme ve içmenin orucu bozmayacağını söyleyenlerin delili nedir ?
Cevap : Hadistir.Hadisin Türkçe metinini sunalım :
”Kim ki oruçluyken unutup bir şey yer veya içerse orucunu (bozmayıp) tamamlasın.Çünkü Allah ona yedirmiş,içirmiştir.”(Buhari,1,259.Müslim,1,364 ve diğer hadis kitapları-kütübü sittenin tamamı.)
Soru : Oruca niyet etme vakti ne zamandır ?
Cevap : Ramazan oruna niyet,akşam ezanından başlar ve ertesi gün ,öğle ezanından az öncesine kadar devam eder.Bundan dolayı biz deriz ki , sahura kakmamış sabah 10:00 civarı uyanmış birisi,uyandığı anda oruca niyet edebilir.Yazıdan anlaşılıyor ama vurgulamak için açık açık belirtelim : İmsak vaktinden sonra orucu bozan bir şey yapmamışsa,bu anlattığım geçerlidir.Aksi halde geçersiz olur.Kaynak : Diyanet iki ciltlik ilmihal cilt 1.
Oruçla ilgili üç madde
Aşağıdaki üç madde çok önemlidir.Lütfen bu maddeleri aklımızda tutalım.
1) Yenilmesi, içilmesi,mutat olan bir şeyi kasten yemek veya içmekten dolayı ve kasti olarak, mutat şekilde yapılan cinsel ilişkilerden dolayı,bozulan orucun kazası ve kefareti gerekir.
2) Hata ile yapılan şeylerden ötürü sadece kaza gerekir.
3) Unutarak yapılan şeyler orucu bozmaz.
4) Zaruret ilkesi gereği,*aşırı gereksinimden dolayı bozulan oruç için sadece kaza gerekir.
*Aşırıdan kastımız,yenilmese içilmese bayılacak-ölecek ya da hastalığın artacak olmasıdır.
Orucu Bozan Ve Bozmayan Şeyler
Soru : İster eş ister başka bir kadın olsun,bir kadın ile öpüşmek orucu bozar mı ?
Cevap : İnzal vuku bulmadıkça kadınla öpüşmek orucu bozmaz.Bozmaz ama mekruh olur.Bu kişi ile nikahlı değilsek haram olur.Kaynak :1- İmam Merginani,Hidaye.2-İbrahim Halebi tarafından yazılan Mülteka adlı eser.Tercüme Ahmet Davudoğlu.Cilt no : 1,sayfa no :404) 3- Dört mezhebe göre islam fıkıh ve müctehitlerin farklı görüşleri, Camisab Özbek ve diğer klasik fıkıh kitapları.4-El-Ümm, 2/86; el-Mecmû, 6/322; el-Mebsût, 3/65 5-Merhum Diyanet İşleri Başkanı-Ömer Nasuhi Bilmen,Büyük İslam İlmihali. 6-Prof.Dr.Hamdi Döndüren,Delilleriyle İslam İlmihali.7-İbn Abidin,Reddül Muhtar
Soru : Bir erkek, ister eşi olsun ister başka bir kadın olsun,bir kadın ile öpüşme sonucu inzal vaki olsa orucu bozulur mu ?
Cevap : Oruç bozulur ve sadece kazası gerekir.Yani bir gün oruç tutar çünkü bu cinsel ilişki değildir.Kaynak nedir ?Kaynaklar :1-İmam Merginani,Hidaye.2-İbrahim Halebi,Multeka.3-Şurun Bilali,Nurul izah. 4-Ali Fikri Yavuz,islam ilmihali,Sayfa 231.5-Din İşleri Yüksek Kurulu eski üyelerinden, Lütfü Şentürk ile Seyfettin Yazıcı tarafından yazılan,islam ilmihali,sayfa :255. 6-Prof.Dr.Hamdi Döndüren,Delilleriyle İslam İlmihali.7-Feteva-i Hindiyye
Soru : Kişi şehvetle kadına baksa ve inzal vuku bulsa ne gerekir ?
Cevap : Sadece kaza gerekir çünkü bu bir cinsel ilişki değildir.Masturbasyon da aynı hükme tabidir.Kaynak : 1-İmam Merginani,Hidaye. 2- Dört mezhebe göre islam fıkıh ve müctehitlerin farklı görüşleri, Camisab Özbek.3-Fıkhussünne,Seyyid Sâbık 4-El-Ümm, 2/86; el-Mecmû, 6/322; el-Mebsût, 3/65 . 5-Merhum Diyanet İşleri Başkanı-Ömer Nasuhi Bilmen,Büyük İslam İlmihali. 6-Celal Yıldırım,Kaynaklarıyla islam fıkhı.7-Feteva-i Hindiyye
Soru : Uyandığımızda ihtilam olmuşsak oruç bozulmuş mudur ?
Cevap : Uyku halinde gerçekleşen inzal,orucu bozmaz.Ne kaza ne de kefaret gerekir.Delil : ”Üç şey kişinin orucunu bozmaz :kusmak,kan aldırmak, (uykuda) ihtilam olmak.”
(Tirmizi sayfa no : 90.Darekutni sayfa 239 ve Bezzar.) Bir de kaynak verelim : İbrahim Halebi tarafından yazılan Mülteka adlı eser.Tercüme Ahmet Davudoğlu.Cilt no : 1,sayfa no :404)
Soru : Sabah ezanı bitene dek yemeğe –içmeye devam etsek oruç geçerli olur mu ?
Cevap : Bu konuda asıl olan vakittir.İmsak vaktinden sonra 1 dakika bile yemeye-içmeye devam etmiş olsanız o oruç geçersizdir çünkü oruç,imsak ile akşam vakti arasındadır.Diyanet İşleri Başkanlığı eskiden asıl vakitten bir müddet önce ezanı okuturdu.Eski yıllarda olsaydık ezan bitene kadar yemek oruca mani olmazdı ama artık tam vaktinde ezanlar okunuyor,bu yüzden dikkat edilmeli.
Soru : Bir kadın Ramazanda gündüz vaktinde adet görmeye başlarsa veya çocuk doğurursa orucu bozulur mu ?
Cevap : Oruç bozulmuştur.Çocuk doğurmak ,adet haline girmek,bunlar orucu bozar.Kadınlar özel günlerinde oruç tutamaz.Özel günler bittikten sonra kaza ederler.Yani bu özürden dolayı kaçırdıkları oruç günlerini iade ederder.Kaynak : Merhum Diyanet İşleri Başkanı Ö.Nasuhi Bilmen,İslam İlmihali.
Soru : Hamile kadın oruç tutmak zorunda mıdır ?
Cevap : Hamile kadınlar oruç tutmak zorunda değildir.Doğumdan sonra gününe gün tutarlar. Merhum Diyanet İşleri Başkanı Ö.Nasuhi Bilmen,İslam İlmihali.
Soru : Bildiğimiz kadarıyla İslam , yolculara kolaylıklar tanımaktadır.Oruçlu olan yolculara bir kolaylık tanınmış mıdır ?
Cevap : Ramazanda en az üç günlük (on sekiz saatlik) bir yere gidecek olan kimse, geceden oruca niyet etmeyebilir. Bundan dolayı o gün yola çıkınca oruçlu bulunmamış olur. Fakat bir kimse oruç tuttuktan sonra, gündüzün yolculuğa çıksa, bu yolculuk o ilk gün için bir özür sayılmaz, orucuna devam etmesi gerekir. Ancak o gün yola çıkar da, ondan sonra orucunu açarsa, kendisine keffaret gerekmez, yine sadece kaza gerekir.Kaynak : Merhum Diyanet İşleri Başkanı Ö.Nasuhi Bilmen,İslam İlmihali.
Soru : Oruçluyken diş macunu ile diş fırçalamak orucu bozar mı ?
Cevap : Bozmaz.Kaynak : Diyanet iki ciltlik ilmihal , cilt :1.
Soru : Unutarak yemek –içmek orucu bozar mı ?
Cevap : Unutarak yiyip içmenin orucu bozmayacağı şu hadisle sabittir: “Kim oruçlu olduğu halde unutur ve yerse veya içerse orucunu (tutmaya devam etsin) tamamlasın. Çünkü ona Allah yedirip içirmiştir.” (Buhari, Savm 26, Eyman 15; Müslim, Sıyâm 171, (1155); Tirmizi, Savm 26, (721); Ebu Dâvud, Savm 39, (2398)
Soru : Kusmak orucu bozar mı ?
Cevap : “Kim kendiliğinden kusacak olursa, üzerine kaza gerekmez. Kim de isteyerek (ağız dolusu) kusarsa orucunu kaza etsin.” (Ebu Dâvud, Savm 32, (2380); Tirmizi, Savm 25, (720); İbni Mâce, Savm 16, (1676)
Soru :Oruçluyken banyo etmek orucu bozar mı ?
Cevap : Bozmaz.Kaynak : 1- Ali.Fikri.Yavuz,İlmihal . 2- Prof.Dr.Hamdi Döndüren,İlmihal.3- Din Görevlisinin El Kitabı,Mevlüt Özcan
Soru : Astım hastalarının kullandığı sprey orucu bozar mı ?
Cevap : Bozmaz.Kaynak : *
Soru : Göz damlası orucu bozar mı ?
Cevap :Bozmaz.Kaynak : *
Soru : Burun damlası
Cevap : Bozmaz.Kaynak : *
Soru : Dil altı hapı
Cevap : Bozmaz.Kaynak : *
Soru : Fitil kullanmak, lavman yaptırmak
Cevap : Bozmaz.Kaynak : *
Soru : Anjiyo yaptırmak
Cevap : Bozmaz.Kaynak : *
Soru : Kan vermek
Cevap : Bozmaz.Kaynak : *
Soru : Merhem ve ilaçlı bant
Cevap : Bozmaz.Kaynak : *
* Din İşleri Yüksek Kurulu, 22/09/2005 tarihinde Kurul Başkanı Vekili Prof. Dr. M. Saim YEPREM’in başkanlığında toplandı ve tedavi yöntemlerinin oruç ile ilişkisi hakkında , deliller ışığında mütala yapıldı.Bu mütala sonucu alınan kararlardan bazıları yukarıda sunuldu.
