şeytanın enaniyeti

Enaniyet, arapça ” ben ” anlamına gelen ” ene ” kelimesinden türemiş olan bir kelimedir.Yani her durumda kendini ön planda görmek,gurur,kibir,ogoist…

İnsanoğlu ile şeytan arasındaki düşmanlık

Ve

Tefsirlerin ikiye ayrılması

Evrende Adem (a.s) ‘ den önce yaratılmış melek ve cin adında iki varlık mevcuttu.(Bakara :31; Hicr : 26-29) Şeytan, cin denen varlık grubuna mensuptur. (Kehf :50)

‘’ Andolsun ki, sizi yarattık, sonra size suret verdik. Sonra da, ‘‘Âdem’e secde ediniz,’‘ diye meleklere emrettik, derhal secde ettiler. Ancak iblis, o secde edenlerden olmadı..’’(Araf : 11)

‘’ Allah buyurdu: Ben sana emretmişken seni secde etmekten alıkoyan nedir? (İblis): Ben ondan daha üstünüm. Çünkü beni ateşten yarattın, onu çamurdan yarattın, dedi..’’(Araf : 12)

‘’ Allah: Öyle ise, ‘‘İn oradan!’‘ Orada büyüklük taslamak senin haddin değildir. Çık! çünkü sen aşağılıklardansın! buyurdu..’’(Araf : 13)

‘’ İblis: Bana, (insanların) tekrar dirilecekleri güne kadar mühlet ver, dedi..’’(Araf : 14)

‘’ Allah: ‘‘Haydi, mühlet verilenlerdensin.’‘ buyurdu..’’(Araf : 15)

‘’İblis: ‘‘Öyle ise andolsun ki, beni azdırmana karşılık ben de onları saptırmak için her halde Senin doğru yoluna oturacağım.’’(Araf : 16)

‘’ Allah buyurdu: Haydi, yerilmiş ve kovulmuş olarak oradan çık! Andolsun ki, onlardan kim sana uyarsa, sizin hepinizi cehenneme dolduracağım!.’’(Araf : 18)

“Ey Âdem! Sen ve eşin cennette kalın. Dilediğiniz yerden yiyin. Fakat şu ağaca yaklaşmayın. Yoksa zalimlerden olursunuz.”(Araf : 19)

Âdem’i kendi felaketine sebep bilen şeytan, ondan öç almayı plânlıyordu. Şimdi imtihan edilme sırası Âdem’e gelmişti. Aslında Âdem’e ve eşine yaklaşılmaması tavsiye edilen ağaç, aynı zamanda bir imtihan sahasıydı. Onun meyvesinden yemek ise, yasak bir fiilin işlenmesi, sorumluluk sahasının dışına çıkılması ve Allah’ın koyduğu bir yasağın çiğnenmesi demekti. Bu yasağı çiğnemekse Allah’ın tayin ettiği sınırları ve hukuk dairesine tecavüz demek olacağından, bir haksızlık ve dolayısıyla kişinin kendisine zulümdü. Bunun için zalimlerden olursunuz denilmişti.(Elmalılı H.Yazır,Hak Dini Kur’an Dili)

‘’(şeytan)Bu sûretle onları kandırarak yasağa sürükledi. Ağaçtan tattıklarında kendilerine avret yerleri göründü. Derhal üzerlerini cennet yapraklarıyla örtmeye başladılar. Rab’leri onlara, “Ben size bu ağacı yasaklamadım mı? Şeytan size apaçık bir düşmandır, demedim mi?” diye seslendi.’’(Araf : 22)

‘’ Allah, dedi ki: “Birbirinizin düşmanı olarak inin (oradan). Size yeryüzünde bir zamana kadar yerleşme ve yararlanma vardır.’’(Araf : 24)

Hazreti Havva ilk kandırılan olup sonra da hazreti Ademi mi kandırdı yoksa şeytan her ikisini de aynı anda mı kandırdı ?Şimdi bu konuyu tefsir kitaplarının ilgili iki (Araf :22/Bakara : 36) ayetinden inceleyelim.

Araf süresinin 22. Âyetinin tefsirinin incelenmesi :

1) Tefhimul kur’an,Mevdudi

Kur’an-ı Kerim, Şeytan’ın önce Hz. Havva’yı kandırdığını daha sonra da onu kullanarak Hz. Adem’i yoldan çıkardığı şeklindeki yaygın bir kanaati yalanlar ve Şeytan’ın her ikisini birden baştan çıkardığını, ikisinin de beraber aldatıldığını bildirir.

2) Ömer Nasuhi Bilmen,Kur’an-ı Kerim’in Türkçe M. Ve Tefsiri

(Artık) İblis (onları) Hz. Adem ile Havva’yı (bâtıl sözleriyle) yalan yere yemin etmesiyle (aldattı.) ağacın meyvesinden yemeğe sevk ederek onları itaat sahasından muhalefet vadisine indirdi. (Vaktaki) Hz. Adem ile Havva bu şeytanî sözlerin ciddiyetine inanıp bir dalgınlık ve gaflet eseri olarak (ağaçtan) o yasak ağacın meyvesinden tadıverdiler.

3) Şifa tefsiri,Mahmut Topbaş :

İkisinin birlikte ağaçtan tattıklarını haber vererek birlikte hareket ettiklerini, kabahati birinin üzerine yüklememek gerektiğine işaret etmiş ve asıl düşmanın şeytan olduğunu açıklamış. Bazılarının “Adem cennette o meyveden yemeseydi şimdi cennette olacaktık.” sözü Kur’an-ın haberine göre yanlıştır çünkü Adem (a.s.) yaratılmadan önce yeryüzünde yapacağı hilafet görevi belirlenmiş ve daha sonra Adem yaratılmıştır.

4) İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Celal Yıldırım

Âdem ile eşinin Cennet’te kalmaları ve bir ağaç dışında oranın bütün nimetlerinden yiyip yararlanabilecekleri kendilerine bildirildi. Ne var ki Allah’ın ilk insana böylesine yakın ilgi ve iltifatı İblis’in büsbütün kıskançlık ve düşmanlığını artırdı. Onları ilâhî buyruğun, diğer bir tabirle koyduğu sınırın dışına kaydırmak için sinsice harekete geçti; durmadan fısıldadı, men edildikleri ağacın meyvesinden mahrum bırakılmalarının iki önemli nedeni bulunduğunu yeminle anlatarak onları inandırdı. Böylece Âdem ile Havva memnu’ meyve ağacından yediler. O sebeple de üzerlerindeki nurdan örtü bir anda yok oluverdi ve utanç yerleri ortaya çıktı.

5) Tefsiri Kebir-Mefatihul Ğayb, F.Razi

İblis, Hz. Adem’le Havva’ya vesvese verirken, “Bu ağaçtan yemeniz halinde, melekler gibi olacaksınız…” veyahut da, ondan yemeniz halinde, “yahut ebedîlerden olacağınız İçin…” demiş ve onlara, bundan yiyen herkesin böyle olacağı, Allahu Teâlâ’nın da onları ne melek gibi ne de ebedîlerden olmasınlar diye onları bu saadetten mahrum ettiği zannını uyandırarak, onları bu işe teşvik etmiştir.

6) Taberi tefsiri, Ebu Cafer Muhammed B. Cerir et-Taberi

Şeytan, Âdem ve Havva’yı aldatarak ağacı onlara gösterdi. Onlar da ağacın meyvesinden yiyince avret yerleri açıldı. Bunun üzerine Âdem ve Havva, avret mahallerini kapatmak için cennet ağaçlarının yapraklarım toplamaya başladılar.

Muhammed b. Kays, âyetin bu bölümünü şu şekilde izah etmiştir. “Allah Teâlâ Âdeme, “Niçin.bu ağaçtan yedin? Ben bunu sana yasaklamıştım.” dedi. Âdem de: “Ey rabbim, onu bana Havva yedirdi” dedi. Allah Teâla Havva’ya: “Sen niçin ona bunu yedirdin?” diye sordu. Havva da: “Bana yılan emretti.” dedi. Allah Teâlâ Yılana: Havva’ya bunu neden emrettin?., diye sordu. Yılan da: Onu bana İblis emretti.” dedi. Allah Teâlâ da: “İblis kovulmuştur, lanete uğratılmıştır. Sen de ey Havva, ağacı kanattığın gibi her ay kanayacaksın.Sana gelince ey yılan, senin ayaklarını keseceğim. Yüzüstü sürükleneceksin. Seni görenler kafanı ezecekler. Birbirinize düşman olarak inin.” buyurdu.

Abdullah b. Abbas da diyor ki: “Âdem ağaçtan yiyince Allah Teâlâ ona: “Sana yasaklamış olduğum ağaçtan niçin yedin?” diye sordu. Âdem de: “Onu bana Havva emretti.” dedi, Allah Teâlâ: “Ben Havva’yı zorluklarla gebe kalması ve zorluklarla doğurmasıyla cezalandırdım.” buyurdu. Bunun üzerine Havva ağladı. O anda ona “Ağlama, sana ve çocuğuna verildi.” denildi.

Bakara :36’nın tefsirlerden incelenmesi :

1) Ruhul Furkan,Mahmut Ustaosmanoğlu

Bakara süresinin 36. Ayetinin tefsirinde,Suyuti D.Mensur’a dayanarak aşağıdaki bilgiler aktarılmıştır:

İbn mesut ve diğer sahabe-i kiramdan rivayet edilmiştir ki : Allah-u Tealâ Adem(a.s)’e ‘’ sen eşin cennette yerleşin.’’ buyurunca İblis cennette onların yanına girmek istedi.Bu işi yeryüzündeki bütün hayvanlara teklif etti,kabul etmediler.En sonunda yılana gelerek eğer beni cennete sokarsan sen benim zimmetimdesin,seni Adem oğullarından kurtaracağım,dedi.O da,onu iki azı dişi arasında taşıyarak cennete soktu.Allah-u Tealâ’nın kararından dolayı cennetin bekçileri bunun farkında olamadılar.O zamana kadar yılan,dört ayağı üzerinde dolaşan tüylü çok güzel bir hayvandı fakat bu işi yapınca Allah-u Tealâ onu çıplak etti ve karnı üzere sürünmeye mahkum etti.(Şeytanın tüm çabalarına rağmen) Adem (a.s) yememekte ısrar edince,Havva validemiz oturdu ve yedi,sonra ‘’ Ey Adem ! sen de ye çünkü ben yedim bana hiç zarar vermedi.’’ dedi. O da yiyince bütün avret yerleri meydana çıktı ve üzerlerine cennetteki incir ağacının yapraklarından örtmeye başladılar.

2) Büyük Kur’an Tefsiri, Ali Arslan

İbni Ebi Hatim ve Ebu Şeyh, Ebil-Aliye’den rivayet etti:

Bu ağaçtan her yiyen muhakkak def-i hacete muhtaç olur. Cennette de böyle bir şey olmadığına göre Cenabı Hak ağacı yasaklamıştır.

İbni Ebi Hatim, Katade’den rivayet etti:

Şu ağaca yaklaşma demekle Cenabı Hak Adem’i (A.S.) denedi. Nitekim daha önce melekleri de denediği gibi. Her yaratmış olduğu şey denenmektedir. Cenabı Hak mahlûkatmdan hiçbirini bırakmamış ki denemesin. Belâ ve deneme durmadan Adem’in (A.S.) yakasına sarıldı. Ta ki Adem (A.S.) yasaklandığı noktaya girdi.

Abd bin Humeyd, Kattade’den rivayet etti:

«Allah, Adem’i denedi. Onu cennette durdurdu. Bol bol cennette istediğini yerdi. Ona bir tek ağacı yasakladı. «Ondan yeme» dedi. Ve o ağaç durmadan Adem için bir belâ (deneme) aleti oldu. Ta ki Adem ondan yiyince Adem’in çirkin yerleri Adem’e göründü. Daha önce bunları görmemişti. Böylece Cenabı Hak onu cennetten indirdi.»

îbni Cerir, îbni Mesud’un tarikiyle rivayet ediyor: «Cenabı Hak Adem’e: «Sen ve eşin cennette durunuz» dediği zaman İblis onların yanına cennete girmek istedi. Yılana geldi. Yılan dört bacaklı bir hayvandı. Deveye benziyordu. Ve en güzel hayvanlardan birisi idi. Yılana: Ağzına beni al, Adem’in yanına cennete götür teklifinde bulundu. Yılan onu ağzına aldı.Bu da, Allah’ın irade ettiği emirden ötürü böyle oldu. Yılanın ağzından Adem’le (A.S.) konuştu. Adem (a.s) onun kelâmına kulak asmadı. Sonra Adem’in yanına çıktı:

— Ey Adem! Seni ebediyet ağacına muttali kılayım mı? Hiç bitmez ve tükenmez bir mülkten seni haberdar edeyim mi?» dedikten sonra Adem ve Havva’ya:

— Allah’a yemin ederim ki ben sizin için nasihat edicilerdenim

dedi.

Adem buna rağmen yasak ağaçtan yemeği kabul etmedi. Havva oturup yedi. Sonra:

— Ey Adem. Ben yedim, bana zarar vermedi, dedi ve Adem de yedi. Yedikten sonra onların çirkin yerleri görünmeye başladı. Onlar durmadan cennetin yapraklarıyla çirkin yerlerini kapatmaya çalışıyorlardı.

Abdurrezzak ve ibni Cerir İbni Abbas tarikiyle rivayet ettiler: «Allah’ın düşmanı İblis yeryüzündeki bütün hayvanlara nefsini arz etti ki onu alıp cennete götürsünler. Ta ki Adem’le konuşsun. Bütün hayvanlar bunu yapmaktan imtina ettiler. Yılanla konuştu ve «Seni Adem’in oğullarından koruyacağım» sözünü verdi. «Sen eğer beni cennete götürürsen benim zimmetimdesin» dedi. Böylece yılan iki ön dişlerinin arasında onu cennete götürdü. Yılanın ağzından Adem’le konuştu. Yılan daha önce tüylü idi ve dört ayak üzerinde yürüyordu. Böylece Cenabı Hak ceza olarak onun tüylerini düşürdü, onu karnının üzerinde yürür hale soktu.

3) Diyanet,Kur’an Yolu

Yahudi ve hıristiyan kaynaklarından İslâmî geleneğe geçmiş bulunan kadın hakkındaki olumsuz telakki, yani “kadının şeytanlığı, fettanlığı, Âdem’in şeytana kanmasına ve cennetten çıkarılmasına sebep oluşu, bu yüzden ‘aslî günahın’ asıl sebebinin kadın olduğu, dünyada ondan uzak kalınması gerektiği…” inanç ve anlayışı da Kur’an’ın lafız ve ruhuna aykırıdır. Kur’ân-ı Kerîm bu macerada Hz. Âdem’le eşini birlikte (tekil değil, ikil olarak) anmakta, gerek Allah’ın uyarısına ve gerekse şeytanın saptırmasına birlikte muhatap olduklarını; ayak kaydıranın da kadın değil şeytan olduğunu açıklamaktadır.

4) Tefsirü’l-Münir ,Dr.Vehbe Zuhayli

İblis onlara o ağaçtan yemek için vesvese verdi, onları kandırdı. Onlara: Rabbinizin size bu ağacın meyvesinden yemeyi yasak kılmasının tek sebebi, ondan yemenizin sizleri meleklerden kılacağıdır veya sizlerin ölümsüz ebedi kimseler olacağınız içindir. Hz. Âdem işin başında ağaçtan yemeyi reddetti. Şeytanın aldatmalarına karşı direndi. Şu kadar var ki İblis vesvese vermeye devam etti: “Şüphesiz ki ben size öğüt verenlerdenim.” diye onlara yemin etti. Nihayet Hz. Âdem kendisine secde etmeyi kabul etmeyen düşmanının o olduğunu unuttu. Havva ile birlikte o ağaçtan yediler.

5) Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’an Tefsiri, Prof.Dr.Bayraktar Bayraklı

İslâm aleminde ise şeytanın Havva’yı, Havva’nın da Âdem’i kandırdığı ve böylece kadının şeytan olduğu fikri yaygındır. Bu görüş nereden kaynaklanmaktadır? Soruya cevap verebilmemiz için Tevrat’ın Genesis (Yaratılış) bölümüne gitmemiz gerekiyor…

Tevrat’ın Genesis (Yaratılış) bölümünde yer alan bu anlatım, İslâm aleminde kadına karşı takınılan olumsuz tavrın kaynağını teşkil etmiş ve etmektedir. Kulaktan kulağa dolaşan bu yanlış hikaye Kur’an’da yer almamaktadır. Aynı olayın Kur’an’da yer alan anlatımı ise, şeytanın önce Âdem’e vesvese verdiği, sonra da hanımını etki alanına aldığı şeklindedir. Öyleyse, şeytanın önce Havva’yı kandırıp ona yasak meyveyi yedirdiği, Havva’nın da daha sonra Adem’i ikna edip aynı meyveden ona da yedirdiği haberi Kur’an’m değil Tevrat’ındır. Tevrat’ın doğrularını tastik eden Kur’an, onun beşer eliyle bozulmuş haberlerini de tashih (düzeltme) etmektedir. Kadına iftira olan bu haberin yanlışlarını da Kur’an böylece tashih etmekte ve kadını bu yanlış anlayışlardan kurtarmaktadır.

6) Ömer Nasuhi Bilmen, Kur’an-ı Kerim’in Türkçe M. Ve Tefsiri

Şeytan; Hz. Adem ile Hz. Havva’ya vesvesede, kötü telkinlerde bulunmuş, onlara yemin ederek demiş ki: Siz cennetteki bu size yasaklanan ağacın meyvesinden yer iseniz bu cennette ebedî olarak kalırsınız. Onlar da yemişler, bunun üzerine cennetten çıkmalarına ilâhî emir gelmiş. O nimetlerden geçici olarak mahrum kalmışlardır.

İnsanlığın cennetten çıkarılışı konusunda hz.Adem (a.s) e kızma hakkımız var mı ?

Buhari, Müslim, Ebu Davud, Tirmizi, Nesei, İbni Mace’nin bildirdiklerine göre :

Resûlüllah (s.a.v) :

Adem ile Musa tartıştılar (delilleştiler), Adem Musa’yı mağlûp etti. (Şöyle ki) Musa:

Sen o, Ademsin ki insanları sapıklığa götürmüş, onları cennetten çıkarmışsın.

Adem; Sen o Musa’sın ki Allah (C.C.) sana her şeyi vermiştir. Ve seni peygamberliğiyle seçmiştir.

Musa: Evet, ben oyum.

Adem: O halde ben yaratılmazdan önce benim hakkımda takdir edilen bir emirden ötürü beni nasıl kınıyorsun? dedi.

Bir başka rivayete göre ise hz.Adem ile hz. Musa’nın diyaloğu şöyledir :

Musa ile Adem bir araya geldiler. Musa Adem’e: Sen o Ademsin ki Cenabı Hak yed-i kudretiyle seni yarattı.Meleklerini sana secde ettirdi. Seni cennetine soktu. Ve sen bizi ora-dan çıkardın.

Adem: Sen o Musa’sın ki Allah risaletiyle seni seçmiştir. Konuşur olarak seni manevi huzuruna yaklaştırmıştır. Tevrat’ı sana indirmiştir.

Bunları sana veren Allah ile sana yemin verdiriyorum. Ben yaratılmazdan kaç sene önce bunun benim hakkımda yazılmış olduğunu görüyorsun? (Yani Tevrat’ta).

Musa: Onu Tevrat’ta yaratılmazdan iki bin sene önce senin üzerinde

yazılmış olduğunu görüyorum. Böylece Adem, Musa’yı mağlub etti, Adem Musa’yı mağlup etti, Adem Musa’yı mağlup etti.» (Ali Arslan,Büyük Kur’an Tefsiri)

Konuya son olarak bir de tarih kitabından bakıyoruz.Doç. Dr. Abdullah Aydemir, İslâmî Kaynaklara Göre Peygamberler :

Hz. Adem’e Yasak Ağaçtan Kim Yedirdi?

Bütün rivayetler ittifaka yakın çoğunlukla Hz. Adem’e yasak ağaçtan Havva’nın yedirdiği noktasında birleşirler.Haberlerden bir kaçı şöyledir:

1) İbn Abbas, İbn Mesud ve bazı sahabe: …(İblis yasak ağaçtan yemesi için Adem’e ne söylediyse başarılı olamadı), Adem İblis’in sözüne kanmadı; ağacın meyvesini yemedi.İblis bundan sonra Havva’nın yanına geldi. Havva ağacın meyvesinden yedi ve sonra Adem’e:”Sen de ye,ben yedim zararı dokunmadı.” dedi. Adem ağacın meyvesini ye dikten sonra, her ikisinin avret yerleri gözüktü…

2) Vehb İbn Münebbih: İblis, Allah’ın Adem ile Havva’ya yasak ettiği ağaçtan bazı parçalar alarak yanlarına geldi ve onlara:

“Şu ağaca bakın.kokusu, tadı, rengi ne kadar güzel.” dedi… Allah bundan sonra Havva’ya hitaben “Ey Havva! Sen benim kulumu aldattın…” dedi…

3) Muhammed İbn Kays: …İblis, yılanın içine sokularak Cennet’e girdi.Havva ile konuştu.Adem’i azdırmak maksadıyla kötü işi ona iyi olarak gösterdi… İblis’in sözlerinin tesiri ile Havva yasak edilen ağacın meyvesini kopardı.

Allah :”Ben sizi bu ağaca yaklaşmaktan yasaklamadım mı?” dedi.

Adem:”Ey Rabbim!Bu ağacın meyvesini bana Havva yedirdi.”dedi. Allah,Havva’ya: “Ona niçin bu ağacın meyvesini yedirdin?” dediğinde o: “Yılan bana yememi emretti” cevabında bulundu. Allah yılana: ” Niçin yemeyi emrettin?” diye sorduğunda O:”Bana bunu İblis emretti” dedi…

4) İbn Zeyd: İblis, kötüyü iyi göstermek suretiyle Havva’nın kalbine vesvese verdi. Bunun üzerine Havva ağacın yanına geldi. İblis bundan sonra Adem’e Havva’yı güzel gösterdi. Adem, Havva’yı ihtiyacını tatmine çağırdı. Havva, ancak ağacın yanına gelmesi şartıyla ona muvafakat edeceğim söyledi. Adem oraya varınca Havva:

“Ancak meyvesinden yersen buna yanaşırım” dedi. Bunun üzerine her ikisi de yasak olan ağacın meyvesinden yediler.Hemen her ikisinin gizli yerleri gözüktü… Allah:”Ey Adem! Seni bu işe kim sevk etti?” diye sorduğunda Adem: “Havva” diye cevap verdi…

Her insanın bir şeytanı vardır :

“Her insanın yanında bir şeytan vardır” buyurmuş,

“Seninle de mi ey Allah’ın elçisi?” diye sorulduğunda,

“Evet, fakat Rabbim ona karşı bana yardım etti de, o da bana teslim oldu” cevabını vermiştir. (Müslim, Münâfikûn, 11; Ahmed b. Hanbel, Müsned: 115 )

Allah Teâlâ bu olaylardan sonra insanlığı şöyle uyardı :

“Ey insanoğulları! Şeytan, ayıp yerlerini kendilerine göstermek için elbiselerini soyarak ananızı babanızı cennetten çıkardığı gibi sizi de şaşırtmasın. Sizin onları görmediğiniz yerlerden o ve tarafları sizi görürler. Biz şeytanları inanmayanlara dost kılarız.” (Araf: 27)

Şeytanın zarar veremeyeceği kimseler :

Şeytanın kendilerine etki edemeyeceği kimseler de âyetlerde şu şekilde belirtilmiştir:

“Şeytan seni dürtecek olursa Allah’a sığın, doğrusu O işitir ve bilir. Allah’a karşı gelmekten sakınanlar, şeytan tarafından bir vesveseye uğrayınca, Allah’ı anarlar ve hemen gerçeği görürler.” (Araf: 7/200-201)

“Kur’ân okuyacağın zaman, kovulmuş şeytandan Allah’a sığın. Doğrusu şeytanın, inananlar ve yalnız Rablerine güvenenler üzerinde bir nüfuzu yoktur. Onun nüfuzu sadece, onu dost edinenler ve Allah’a ortak koşanlar üzerindedir.” (Nahl: 98-100)

Not : Allah’ın hâlis kullarına etki edemeyeceğini, şeytan, bizzat kendisi de itiraf etmiştir: Hicr: 28-43; İsrâ: 61.

Şeytanın dini durumu :

‘’ Yalnız İblis secde etmedi. O büyüklük tasladı ve kâfirlerden oldu.’’(Sad : 74)

Alimler, şeytanın yaratılmasında bir takım hikmetlerin bulunduğunu söylemişlerdir.

1- Allah, eşyayı zıtlarıyla birlikte yaratmıştır ki, biri diğerinden ayırt edilebilsin ve aralarındaki fark insanlar tarafından anlaşılabilsin. Şeytan da yaratıkların en temiz ve en şereflilerinden biri olan, hak ve hayırı tavsiye eden meleklerin varlığına mukabil yaratılmıştır.

2- Eğer şeytan yaratılmamış olsaydı, Allah’ın hıfz, afv, mağrifet, rahmet, günahları örtme ve bağışlama gibi hususları ihtiva eden kemal sıfatlarının ve isimlerinin tecelli etmesi mümkün olmazdı. Peygamberimiz bunu veciz bir şekilde şöyle dile getirmektedir: “Eğer sizler günah işlemeseydiniz, Allah muhakkak ki sizleri giderirdi de, fertleri günah isleyip, mağfiret dileyecek ve Allah’ın kendilerine mağfiret edeceği bir kavim getirirdi.” (Müslim, Tevbe, 2; Tirmiz, Cennet, 2; Daavât, 98; Ahmed b. Hanbel, I, 289, II, 309)

Esneme anında şeytan ağızdan girer mi ?

‘’ Sizden biri esnediği zaman eliyle ağzını tutsun(kapatsın) , (yoksa) muhakkak ki şeytan ağzına girer.’’ (Müslim,zühd :57/Ebu Davut,edep :85/ Tirmizi,edep :7/ Ahmed-i Müsned,2 :397)

Bilindiği üzere insanlar genelde uykuları olduğu için esnerler.yani esnemek,uykunun varlığının bir belirtisidir ama kişi ibadetle meşkul olmazken uykusunun olmayışı ve ibadetle meşkul olmaya başladığında birden uykusunun gelmesi nedendir?Tv izlerken uyku yok ama Kur’an okurken birden uyku geliyorsa bunun nedenini uykusuzluğa bağlamak mantıksız olur ki bu durumu dinimiz,şeytanın insanı alıkoyma çabası olarak nitelendirmektedir.

Acele şeytandan mıdır ?

‘’ Dikkat ve temkinle hareket etmek Allah’tan,acele ise şeytandandır.’’ (Tirmizi,bir :66<Tirmizi bu hadise garip demiştir.)

‘’ Şüphesiz şeytan,ademoğlunun kanının aktığı yerden akar.(insan vucudunda dolaşır.)’’(Buhari,ahkam:21/Müslim,selam : 23/Ebu davud,savm :78)

Cehennem şeytana nasıl zarar verecek her ikisi de ateş değil mi?

Aynı cinsten olan şeylerin birbirine zarar verebilmesi akıl dışı değildir.Nasıl ki insan yine bir başka insana zarar verebiliyorsa,köpek köpeğe zarar verebiliyorsa vb, ateş de bir başka ateşe zarar verir.Kaldı ki insan ve şeytan,yaratıldıkları madde olarak durmuyorlar.Şeytanın maddesi ateş ama kendisi şuan ateş değil.Tıpkı insanın topraktan yaratıldığı halde midesine giden meyve çekirdeğinin bir türlü ağaç olamaması gibi.