Sahabe Hakkında Sahih Naslar

Sahabenin faziletinden bahsetmek için ayetlerin var olduğunu , sahih ve hasen hadislerin var olduğunu , zayıf hadis kullanmaya mecbur olmadığımızı göstermek istedim.Sahabe hakkında ayetler,sahabe hakkında hadisler.

’’Sahabi – Sahabe’’ kelimeleri hakkında ;

Lügat olarak ; Sahabi arkadaş demektir.Sahabe , sahabi kelimesinin çoğuludur.Yani tek bir kişiden bahsederken   ’’ …. adlı sahabi ’’ demeliyiz .   ’’ ….. adlı sahabe ’’   demek hatalı olur.Bir de ’’ Sahabeler’’ tabiri vardır ki bu da anlatım bozukluğu olur.Sahabe kelimesi zaten çoğuldur.Çoğula ’’ ler-lar’’ çoğul eki ekleyip tekrar çoğaltmak anlatım bozukluğudur.Ashap kelimesi de aynı manayı ifade eden çoğul bir kelimedir.

Terim olarak ; Mümin olduğu halde Hz.Peygamber ( A.Selam ) karşılaşmış ( peygamber onu görmüş veya o peygamberi görmüş) ve İslam dini üzere ölmüş kişiye sahabi denir. (ibn Hacer askalani,El isabe fi temyizi sahabe,1.cilt , Camiatu ummul kura üniversite yayınları-Mekke,hicri 1417)

Sahih Naslara Giriş

Ayetler :

قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَسَلامٌ عَلَى عِبَادِهِ الَّذِينَ اصْطَفَى

’’(Resulüm!) De ki: Hamd olsun Allah’a, selam olsun seçkin kıldığı kullarına. Allah mı daha hayırlı, yoksa O’na koştukları ortaklar mı?’’ (Neml,59)

İbn Abbas ve Süfyan’ın belirttiğine göre seçkin kullardan maksat sahabedir. (Kurtubi,Camiu li ahkamil Kur’an-Darul Fikr,Neml süresi)

الَّذِينَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ

’’Onlar, inananlar ve kalpleri Allah’ı anmakla huzura kavuşanlardır. Biliniz ki, kalpler ancak Allah’ı anmakla huzur bulur.’’(Rad,28)

Süfyan , bu ayet ile ashabın kast edildiğini nakl etmiştir.(İsbehani,ruvatu an seid ibn mensur)

كِرَامٍ بَرَرَةٍ    بِاَيْدٖى سَفَرَةٍ

Kıymetli, sevgili, takva sahibi kâtiplerin elleriyle (yazılmıştır). (Abese :15-16)

Kast edilen sahabedir.(Dürrül mensur-Suyuti,8,418 ; Tefsiri İbn Kesir,4,472)

اَلَّذٖينَ اٰتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلَاوَتِهٖ اُولٰئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهٖ

Kendilerine kitap verdiğimiz kimseler, onu gereği gibi okurlar. İşte bunlar ona inanırlar…’’ (Bakara , 121)

Katade , ’’ onu gereği gibi okurlar. ’’ burada kast edilenlerin sahabe olduğunu söyler. (Fethul Bari,Buhari Şerhi, İbn Hacer,13,508)

وَالسَّابِقُونَ الْاَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرٖينَ وَالْاَنْصَارِ وَالَّذٖينَ اتَّبَعُوهُمْ بِاِحْسَانٍ رَضِىَ اللّٰهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ وَاَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرٖى تَحْتَهَا الْاَنْهَارُ خَالِدٖينَ فٖيهَا اَبَدًا ذٰلِكَ الْفَوْزُ الْعَظٖيمُ

İslâm’ı ilk önce kabul eden muhâcirler ve ensar ile, iyilikle onlara uyanlar var ya, Allah onlardan razı olmuş; onlar da O’ndan razı olmuşlardır. Allah, onlara içinden ırmaklar akan, içinde ebedî kalacakları cennetler hazırlamıştır. İşte bu büyük başarıdır. (Tevbe suresi 100. ayet)

-Ayette sahabenin kast edildiği son derece açıktır.

اَلَّذٖينَ اٰمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فٖى سَبٖيلِ اللّٰهِ بِاَمْوَالِهِمْ وَاَنْفُسِهِمْ اَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللّٰهِ وَاُولٰئِكَ هُمُ الْفَائِزُونَ

İman edip hicret eden ve Allah yolunda mallarıyla, canlarıyla cihat eden kimselerin mertebeleri, Allah katında daha üstündür. İşte onlar, başarıya erenlerin ta kendileridir. (Tevbe suresi 20. ayet)

-Ayette sahabenin kast edildiği son derece açıktır.

لٰكِنِ الرَّسُولُ وَالَّذٖينَ اٰمَنُوا مَعَهُ جَاهَدُوا بِاَمْوَالِهِمْ وَاَنْفُسِهِمْ وَاُولٰئِكَ لَهُمُ الْخَيْرَاتُ وَاُولٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ

Fakat peygamber ve beraberindeki mü’minler, mallarıyla, canlarıyla cihat ettiler. Bütün hayırlar işte bunlarındır. İşte bunlar kurtuluşa erenlerin ta kendileridir. (Tevbe suresi 88. ayet)

-Ayette sahabenin kast edildiği son derece açıktır.

مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّٰهِ وَالَّذٖينَ مَعَهُ اَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ تَرٰیهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللّٰهِ وَرِضْوَانًا سٖيمَاهُمْ فٖى وُجُوهِهِمْ مِنْ اَثَرِ السُّجُودِ ذٰلِكَ مَثَلُهُمْ فِى التَّوْرٰيةِ وَمَثَلُهُمْ فِى الْاِنْجٖيلِ كَزَرْعٍ اَخْرَجَ شَطْپَهُ فَاٰزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوٰى عَلٰى سُوقِهٖ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغٖيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللّٰهُ الَّذٖينَ اٰمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَاَجْرًا عَظٖيمًا

Muhammed (a.s), Allah’ın Resulüdür. Onunla beraber olanlar, inkârcılara karşı çetin, birbirlerine karşı da merhametlidirler. Onların, rükû ve secde hâlinde, Allah’tan lütuf ve hoşnutluk istediklerini görürsün. Onların secde eseri olan alametleri yüzlerindedir. İşte bu, onların Tevrat’ta ve İncil’de anlatılan durumlarıdır: Onlar filizini çıkarmış, onu kuvvetlendirmiş, kalınlaşmış, gövdesi üzerine dikilmiş, ziraatçıların hoşuna giden bir ekin gibidirler. Allah, kendileri sebebiyle inkârcıları öfkelendirmek için onları böyle sağlam ve dirençli kılar. Allah, içlerinden iman edip salih amel işleyenlere bir bağışlama ve büyük bir mükâfat vaat etmiştir. (Fetih suresi 29. ayet)

-Ayette sahabenin kast edildiği son derece açıktır.

لِلْفُقَرَاءِ الْمُهَاجِرٖينَ الَّذٖينَ اُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَاَمْوَالِهِمْ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللّٰهِ وَرِضْوَانًا وَيَنْصُرُونَ اللّٰهَ وَرَسُولَهُ اُولٰئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ

Bu mallar özellikle, Allah’tan bir lütuf ve hoşnutluk ararken ve Allah’ın dinine ve peygamberine yardım ederken yurtlarından ve mallarından uzaklaştırılan fakir muhacirlerindir. İşte onlar doğru kimselerin ta kendileridir. (Haşir suresi 8. ayet)

-Ayette sahabenin kast edildiği son derece açıktır.

يَا اَيُّهَا الَّذٖينَ اٰمَنُوا تُوبُوا اِلَى اللّٰهِ تَوْبَةً نَصُوحًا عَسٰى رَبُّكُمْ اَنْ يُكَفِّرَ عَنْكُمْ سَيِّپَاتِكُمْ وَيُدْخِلَكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرٖى مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهَارُ يَوْمَ لَا يُخْزِى اللّٰهُ النَّبِىَّ وَالَّذٖينَ اٰمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ يَسْعٰى بَيْنَ اَيْدٖيهِمْ وَبِاَيْمَانِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا وَاغْفِرْ لَنَا اِنَّكَ عَلٰى كُلِّ شَیْءٍ قَدٖيرٌ

Ey iman edenler! Allah’a içtenlikle tövbe edin. Umulur ki, Rabbiniz sizin kötülüklerinizi örter, peygamberi ve onunla birlikte iman edenleri utandırmayacağı günde Allah sizi, içlerinden ırmaklar akan cennetlere sokar. Onların nurları önlerinden ve sağlarından aydınlatır, gider. “Ey Rabbimiz! Nurumuzu bizim için tamamla, bizi bağışla; çünkü senin her şeye hakkıyla gücün yeter” derler. (Tahrim suresi 8. ayet)

-Ayette sahabenin kast edildiği son derece açıktır.

لَقَدْ رَضِىَ اللّٰهُ عَنِ الْمُؤْمِنٖينَ اِذْ يُبَايِعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فٖى قُلُوبِهِمْ فَاَنْزَلَ السَّكٖينَةَ عَلَيْهِمْ وَاَثَابَهُمْ فَتْحًا قَرٖيبًا
Hakikaten Allah, (Hudeybiye’de) ağacın altında sana biat etmekte oldukları vakit, o müminlerden razı oldu. Böylece kalplerinde olan sadakati bildi de, üzerlerine manevî huzuru indirdi. Kendilerine de yakın bir zafer (Hayber’in fethini) verdi. (Fetih suresi 18. ayet)

-Ayette sahabenin kast edildiği son derece açıktır.

وَالَّذٖينَ اٰمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فٖى سَبٖيلِ اللّٰهِ وَالَّذٖينَ اٰوَوْا وَنَصَرُوا اُولٰئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرٖيمٌ

İman edip hicret eden ve Allah yolunda cihat edenler ve (muhacirleri) barındırıp (onlara) yardım edenler var ya; işte onlar gerçek Müminlerdir. Onlar için bir bağışlanma ve bol bir rızık vardır. (Enfal suresi 74. ayet)

-Ayette sahabenin kast edildiği son derece açıktır.

يَا اَيُّهَا النَّبِىُّ حَسْبُكَ اللّٰهُ وَمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنٖينَ

Ey Peygamber! Sana ve sana tabi olan Müminlere Allah yeter.( Enfal suresi 64. ayet)

-Tabi olanlar ilk önce sahabedir.

وَاِنْ يُرٖيدُوا اَنْ يَخْدَعُوكَ فَاِنَّ حَسْبَكَ اللّٰهُ هُوَ الَّذٖى اَيَّدَكَ بِنَصْرِهٖ وَبِالْمُؤْمِنٖينَ

Onlar, seni aldatmak isterlerse, şüphesiz Allah sana yeter. O, seni yardımıyla ve Müminlerle destekledi.( Enfal suresi 62. ayet )

-Desteklediği ilk müminler sahabedir.

Daha pek çok ayet yazabilirdik lakin bu kadarı ile yetinmeyi tercih ettik.

Hadisler :

لَا تَسُبُّوا أَصْحَابِي، لَا تَسُبُّوا أَصْحَابِي، فَوَالَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ، لَوْ أَنَّ أَحَدَكُمْ أَنْفَقَ مِثْلَ أُحُدٍ ذَهَبًا مَا أَدْرَكَ مُدَّ أَحَدِهِمْ وَلَا نَصِيفَهُ

Ashabıma sövmeyin! Ashabıma sövmeyin! Nefsim yed-i kudretinde olan Allah’a yemin ederim ki, biriniz Uhut (dağı) kadar altın infak etse, onların bir ölçeğine veya onun yansına erişemez.
(Sahih-i Müslim(2540) / Buhari (3470) .Hadisin lafzı Müslim’e aittir.

Sahihlik : Hadis sahihtir. (1)

Hadisin şerhlerine baktığımızda ;

وَمَا لَكُمْ اَلَّا تُنْفِقُوا فٖى سَبٖيلِ اللّٰهِ وَلِلّٰهِ مٖيرَاثُ السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضِ لَا يَسْتَوٖى مِنْكُمْ مَنْ اَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَقَاتَلَ اُولٰئِكَ اَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذٖينَ اَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَقَاتَلُوا وَكُلًّا وَعَدَ اللّٰهُ الْحُسْنٰى وَاللّٰهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبٖيرٌ

’’Size ne oluyor da, Allah yolunda harcama yapmıyorsunuz? Hâlbuki göklerin ve yerin mirası Allah’ındır. İçinizden, fetihten (Mekke fethinden) önce harcayanlar ve savaşanlar, (diğerleri ile) bir değildir. Onların derecesi, sonradan harcayan ve savaşanlardan daha yüksektir. Bununla beraber Allah, hepsine de en güzel olanı (cenneti) vaat etmiştir. Allah, bütün yaptıklarınızdan hakkıyla haberdardır.’’( Hadid suresi 10. ayet) ayetini görmekteyiz.Onlar en gerekli anda infakta bulundular,Allah’ın dini yayılsın diye harcamada bulundular,güçleri oranınca Allah yolunda savaştılar,onların derecesine kimse ulaşamaz. (Müslim şerhi , Nevevi,16,93 ; Şerh sünen-i ibn mace,1,15 ; Tuhfetu’l-Ahvezi,10,246 )

خَيْرُ النَّاسِ قَرْنِي , ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ ، ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ ، ثُمَّ الَّذِينَ يَلُونَهُمْ , ثُمَّ يَأْتِي قَوْمٌ تَسْبِقُ أَيْمَانُهُمْ شَهَادَتَهُمْ وَشَهَادَتُهُمْ أَيْمَانَهُمْ

“İnsanların en hayırlısı benim asrım (’daki ashâbım) dır. Sonra onları takip edenler(tâbiun), sonra onları takip edenler(etbeu’t-tâbiin)dir. Daha sonra birtakım topluluklar gelir ki onlardan kiminin tanıklığı yeminin önüne geçer, kiminin de yemini tanıklığının önüne geçer.”
(Buhari, fezailu ashab:1 – Buhari’de benzer lafızlarla 3 kez geçer. ;Müslim , hadis no :2533 ; A.B.Hanbel,müsned benzer lafızlarla 7 kez geçer. ;Tirmizi’de benzer lafızlarla 3 kez geçer. ;Nesai’nin sünen-i kübra’sında benzer lafızlarla 4 kez geçer. ; Musannef,İbn ebi şeybe- benzer lafızlarla 4 kez geçer ; Emali,Cürcani ; El sünnet,Ebu Asım ; Mucemul evsad ,Taberani – benzer lafızlarla 3 kez geçer ; Sahih , İbn Hibban -benzer lafızlarla 4 kez geçer. ; Hilyetul evliya,Ebu neim … )

Sahihlik : Sahih hadis. (2)

النُّجُومُ أَمَنَةٌ لِلسَّمَاءِ فَإِذَا ذَهَبَتِ النُّجُومُ أَتَى السَّمَاءَ مَا تُوعَدُ وَأَنَا أَمَنَةٌ لأَصْحَابِي فَإِذَا ذَهَبْتُ أَتَى أَصْحَابِي مَا يُوعَدُونَ وَأَصْحَابِي أَمَنَةٌ لأُمَّتِي فَإِذَا ذَهَبَ أَصْحَابِي أَتَى أُمَّتِي مَا يُوعَدُونَ

Yıldızlar semanın emniyetidir. Yıldızlar gitti mi semaya vaat olunan gelir. Ben ashabım için bir emniyetim. Ben gittim mi, ashabıma vaat olunan gelir. Ashabım da ümmetim için bir emniyettir. Ashabım gitti mi üm¬metime vaat olunan şeyler gelir.
(Müslim , hadis no: 2531 ; A.B.Hanbel,Müsned ; Musannef,İbn Ebi şeybe ; Müsned , Ebu yala ; Sahih, ibn hibban )

Sahihlik : Sahih hadis. (3)

لَوْ كُنْتُ مُتَّخِذًا مِنْ أُمَّتِي خَلِيلًا لَاتَّخَذْتُ أَبَا بَكْرٍ وَلَكِنْ أَخِي وَصَاحِبِي

Ümmetimden biri¬ni dost edinecek ol¬saydım, hiç şüphesiz Ebû Bekr’i edinirdim. Fakat o benim din kar¬deşim ve sahibimdir. (Buhari,Müslim,A.B.Hanbel’de benzer bir hadis vardır. ; Mustahrec,Ebu avane ; Ebu Davut . )

Sahihlik : Sahih hadis. (4)

اللَّهُمَّ إِنَّ الْعَيْشَ عَيْشُ الآخِرَةِ، فَاغْفِرْ لِلأَنْصَارِ، وَالْمُهَاجِرَةِ

اللَّهُمَّ إِنَّ الْخَيْرَ خَيْرُ الْآخِرَهْ، فَاغْفِرْ لِلْأَنْصَارِ، وَالمُهَاجِرَهْ

اللَّهُمَّ لَا خَيْرَ إِلَّا خَيْرُ الْآخِرَهْ، فَاغْفِرْ لِلْأَنْصَارِ وَالْمُهَاجِرَهْ

’’Ey Allah’ım! Ahiret hayatından başka hayat-yaşam yoktur. Sen Ensar ve Muhaciri bağışla.’’

’’Ey Allah’ım! Hayır ancak ahirettedir. (ahiret hayatındadır.)Ensarı ve Muhaciri bağışla.’’

’’Ey Allah’ım! Ahiretten başka hiç bir hayır yoktur.Ensar ve Muhaciri bağışla.’’

( Buhari,Benzer lafızlarla 9 kez daha Buhari’de geçer. ;Müslim’de benzer lafızlarla 4 kez geçer. ; Tirmizi,Ebu davut,Nesai’nin Sünen-i Sağir’i , İbn Mace’nin Sünen’i ,A.B.Hanbel’in Müsned’inde benzer lafızlarla 16 kez geçer.İbn Hibban’ın Sahih’inde 3 kez,Ebu Avane’nin Müstahrece’inde 6 kez,Nesai’nin Sünen-i Kübra’sında 11 kez,Nesai’nin Süneni suğra’sında 1 kez,Beyhaki’nin Sünen-i kübra’sında 2 kez,Ebu davut Tayalasi’nin Müsned’inde 1 kez,Ebu Yala’nın Müsned’inde 6 kez , Musannef,ibn Ebi Şeybe 4 kez , Şuabul iman,Beyhaki 2 kez …   )

Sahihlik : Sahih hadis. (5)

لَا يُبْغِضُ الأَنْصَارَ رَجُلٌ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ

Ahiret gününe ve Allah’a inanan adam,Ensar’a buğz etmesin. (Müslim 2 kez , A.B.Hanbel 2 kez , Sahih,ibn Hibban,El ehadisül muhtar 3 kez , Nesai’nin sünen-i kübra’sında 2 kez , Ebu davut tayalasi, müsned ;Ebu Yala,Müsned ; Musannef,İbn Ebi Şeybe 2 kez ;Taberani,Mucemül kebir ; İbn Arabi,Mucem )

Sahihlik : Sahih hadis. (6)

لَا تَسُبُّوا خَالِدًا ، فَإِنَّهُ مِنْ سُيُوفِ اللَّهِ ، سَلَّهُ اللَّهُ عَلَى الْكُفَّارِ

Halit’e sövmeyin.O, Allah’ın kılıçlarından bir kılıçtır.Allah , onu kafirlere karşı korudu. (İbn Hacer, Metalibu Aliye, zebaih bahsi ,16.cilt s.310,19 cilt-Darul Asime-Riyad,1998)

Sahihlik : Sahih hadis. (7)

Hadislerin Ravileri Hakkında İnceleme ( cerh ve tadil)

1- Hadisin Ravilerinin cerh ve tadili hakkında bilgi :

a.     يحيى بن يحيى بن بكر بن عبد الرحمن : Sika ravidir (güvenilir-sağlam).Nesai,A.B.Hanbel , Ebu Zür’a el razi,İbn Hibban,İbn Hacer,Darekutni,Zehebi…Bu görüştedirler.

b.     عبد الله بن محمد بن إبراهيم بن عثمان بن خواستي : Hadis hafızıdır,sikadır.Lakabı İbn Ebi Şeybe’dir.Tasnifler sahibidir.Ebu hatim bin hibban el besti : Sikadır,hafızdır,zamanının en iyi hafızıdır.Ömer bin şahin : Sadıktır.Ebu zur’a el razi : Ben ondan daha iyi hafız görmedim.A.B.Hanebl,sadıktır.Nesai : sikadır.Ebu hatim el razi : sikadır.İbn hacer : sikadır,hafızdır.Hatip el bağdadi : hafızdır.Zehebi : Hafızların seyyididir.

c.     محمد بن العلاء بن كريب : Sikadır , hafızdır.Ebu talib nisaburi : Ben A.B.Hanbel’den sonra ondan daha iyi hafız görmedim.Ebu hatim el razi : sadıktır.İbn hibban : sikadır.Nisaburi : Onun hıfzda çok ileri olduğunu duydum.Nesai : sikadır.İbn hacer : hafızdır,sikadır.Zehebi : sikadır.

d.     محمد بن خازم : Sikadır.Beyhaki : Huccettir.ibn hibban : hafızdır.Ebu yala : sikadır.Nesai : Sikadır.İbn hacer : sikadır.Darekutni : Sikaların en üstünlerindendir.Zehebi : Hafızdır.

e.     سليمان بن مهران meşhur olan ismi الأعمش ’dir.Sikadır , hafızdır.Ebu hatim razi : sikadır,hadiste huccettir.İbn hibban : sikadır.Ebu zür’a razi : imamdır.Nesai : sikadır.Zehebi : hafızdır.İbn hacer : sikadır , hafızdır.

f.     ذكوان , أبو صالح السمان ismi ile meşhurdur : Sikadır: İbrahim harbi,ebu hatim el razi , ebu zür’a el razi,Ahmet b. abdullah el acli,İbn hacer,Buhari,Zehebi,Yahya bin muin

g.     عبد الرحمن بن صخر , lakabı : أبو هريرة Sahabidir : Sikalığı tartışmasızdır.İncelemeye tabi tutulamaz.

2- Hadisin Ravilerinin cerh ve tadili hakkında bilgi :

a.     محمد بن كثير : Sikadır.Ebu hatim el razi , ibn hibban,ebu avane,A.B.Hanbel,İbn hacer…

b.     سفيان الثوري : Sika,hafız,imam.Ebu hatim razi : Fakihtir,hafızdır.Hakim : hafız ve imamdır.Ebu neim isbehan : huccettir.A.B.Hanbel : hafızdır , imamdır.Nesai : sikadır.İbn hacer : sika,hafız,fakih,abit ve huccettir.Hatip el bağdadi : Müslümanların imamlarından bir imamdır.Darekutni: sikadır.

c.     منصور بن المعتمر السلمي : Sikadır.İbrahim bin musa el ferra ,Ebu hatim el razi,Ebu davut sicistani,ibn hibban,A.B.Hanbel,Vakidi…

d.     إبراهيم النخعي : Sikadır.İbn hibban,Ebu zür’a el razi , Ahmet bin abdullah el acli : Kufe ehlinin müftüsüydü.ibn hacer: sikadır.Zehebi : fakihtir.

e.     عبيدة بن عمرو : Sikadır.İbn hibban : sikadır.A.B.Abdullah el acli : sikadır.ibn hacer : fakihtir.Zehebi : fakihtir.Suyuti : Peygamberimizin ölümünden 2 yıl önce Müslüman oldu.Darimi : sikadır.Yahya bin muin : sikadır.

f.     ابن مسعود : Sahabidir.İncelemeye alınamaz.Medine’de vefat etmiştir.İbn Hacer Takrip’te :’’ Sahabenin önde gelenlerindendir,sahabe ulemasının en büyüklerindendir.’’ der.

3- Hadisin Ravilerinin cerh ve tadili hakkında bilgi :

a.     عبد الله بن محمد بن إبراهيم بن عثمان بن خواستي : Hadis hafızıdır,sikadır.Lakabı İbn Ebi Şeybe’dir.Tasnifler sahibidir.Ebu hatim bin hibban el besti : Sikadır,hafızdır,zamanının en iyi hafızıdır.Ömer bin şahin : Sadıktır.Ebu zur’a el razi : Ben ondan daha iyi hafız görmedim.A.B.Hanebl,sadıktır.Nesai : sikadır.Ebu hatim el razi : sikadır.İbn hacer : sikadır,hafızdır.Hatip el bağdadi : hafızdır.Zehebi : Hafızların seyyididir.

b.     إسحاق بن إبراهيم بن مخلد بن إبراهيم بن مطر : İbn Rahuye adı ile meşhurdur.Buhari’nin hocasıdır.Hadis,fıkıh ve tefsir alimidir.Sikadır.Ebu hatim el razi , İbn hibban,Nesai,ibn Hacer , Zehebi…

c.     عبد الله بن عمر بن محمد بن أبان بن صالح بن عمير : Sikadır.İbn hibban,A.B.Hanbel,Ebu hatim el razi , ibn hacer,Zehebi …

d.     حسين بن علي بن الوليد : Sikadır.İbn hibban,Hakim,İbn Şahin,A.B.Hanbel,İbn hacer,Yahya bin muin…

e.     مجمع بن يحيى الأنصاري : sikadır.Ebu hatim el razi,ibn hibban,Ebu davut,ibn hacer,zehebi,A.B.Hanbel,Yahya bin muin…

f.     سعيد بن أبي بردة الأشعري Meşhur olan ismi budur.Sikadır.Ebu hatim razi,ibn hibban,A.B.Hanbel,Nesai,A.B.Abdullah el acli,İbn hacer,Zehebi,Yahya bin muin.

g.     أبو بردة بن أبي موسى الأشعري Meşhur olan ismi budur.Sikadır.İbn hacer,Zehebi,İbn hibban,A.B.Abdullah el acli,Tirmizi,Vakidi…

h.     عبد الله بن قيس الأشعري : Sahabidir. İncelemeye alınamaz.

4- Hadisin Ravilerinin cerh ve tadili hakkında bilgi :

a.     مسلم بن إبراهيم : Sikadır.Ebu hatim el razi , ibn hibban,ibn hacer,A.B.Abdullah el acli,Vakidi…

b.     وهيب بن خالد بن عجلان : Sikadır. Ebu hatim el razi , ibn hibban,ibn hacer,A.B.Hanbel,Ebu davut,Zehebi : hafızdır.

c.     أيوب بن كيسان : Sikadır.Ebu Bekr Beyhaki ,Marifetu sünen vel asar’da : Hadis ilmi ehlindendir,sikadır.Sünen’i Kübra’da da huccet ve sikadır,demiştir.Ebu hatim razi ,ibn hibban,Hakim,A.B.Hanbel,Nesai,A.B.Abdullah el acli,ibn hacer,ibn abdil ber,darekutni,zehebi,Vakidi,Yahya bin muin…

d.     عكرمة : Sikadır.Ebu ahmet bin adi el cürcani : La be’se bih (hadisinin alınmasında sakınca yoktur.) , Ebu ismail ensari : Sadık adamdır , Ebu hatim el razi : sikadır , onun hadisi ile delil getirilir, ibn hibban : Kendi zamanındaki insanların ulemasındandır.A.B.Hanbel : Hadisi ile delil getirilir.Nesai , Sünen-i Kübra’sında sika demiş ve insanların en bilgililerindendir demiştir. İbn Rahuye (Buhari’nin hocalarından biri) : Hadisi ile delil getirilir , A.B.Abdullah el acli : Sikadır.Buhari : Onun hadisi ile delil getirilir.Tarih-i Kebir’inde bahsetmiştir.Vakidi , Tabakatul Kübra’sında bu raviden Muhammed b.ömer’den naklen ’’ Denizlerden bir denizdir.’’ sözünü rivayet etmiştir.

e.     عبد الله بن العباس القرشي : İbn Abbas adı ile meşhudur.Sahabidir.İbn hacer Takrib adlı kitabında ’’ Sahabidir,hicretten 30 sene önce doğmuştur ve Hz.Peygamber (a.s) ağzı ile ona dua etmiştir.Sahabenin fukahasındandır. ’’ demektedir.

5- Hadisin Ravilerinin cerh ve tadili hakkında bilgi :

a.     مسدد بن مسرهد الأسدي : Sika ve hafızdır.Ebu hatim el razi , ibn hibban,Ebu zür’a el razi,A.B.Hanbel,Nesai,A.B.Abdullah el acli,İbn hacer,Darekutni,Zehebi.

b.     عبد الوارث بن سعيد بن ذكوان : Sikadır. Ebu hatim el razi , ibn hibban,Ebu zür’a el razi,A.B.Hanbel,Ali b. Medine,Vakidi,İbn Nemir.

c.     يزيد بن حميد : Sikadır.Ebu ahmet Hakim : sikadır.Ebu abdullah Hakim : Sikadır. Ebu hatim el razi : Salihtir.İbn hibban : sikadır. A.B.Hanbel : Sikadır.Nesai : Sikadır.İbn hacer : sikadır.Zehebi : imamlardan birisidir,sikadır.Abittir.Vakidi : sikadır , pek çok hadis rivayet etmiştir.

d.     أنس بن مالك الأنصاري : Sahabidir.Basra’da vefat etmiştir.

6- Hadisin Ravilerinin cerh ve tadili hakkında bilgi :

a.     قتيبة بن سعيد الثقفي : Lakabı Küteybe’dir.Sikadır. Ebu hatim el razi : Salihtir.İbn hibban : sikadır.Zehebi,Yahya bin muin…

b.     يعقوب بن عبد الرحمن القاري : Sikadır.İbn hibban,A.B.Hanbel,Ebu abdullah hakim,ibn hacer,yahya bin muin.

c.     سهيل بن ذكوان : Sikadır.Ebu ahmet bin adiy el cürcani,ibn cevzi,ukyali,Ömer bin Şahin,Eyu yala,A.B.Hanbel,ibn abdil ber.

d.     ذكوان : Sikadır.İbrahim harbi, Ebu hatim el razi ,İbn hibban,ebu zur’a razi,A.B.Hanbel,ibn hacer,Buhari,Zehebi.

e.     عبد الرحمن بن صخر , lakabı : أبو هريرة Sahabidir : Sikalığı tartışmasızdır.İncelemeye tabi tutulamaz.

7- Hadisin Ravilerinin cerh ve tadili hakkında bilgi :

a.     أبو يعلى الموصلي : Sikadır.Beyhaki,Hakim,İbn hibban,Ebu yala,Darekutni,Suyuti,Zehebi…
b.     سريج بن يونس بن إبراهيم : Sikadır.Ebu hatim razi : Sadıktır.Ebu davut sicistani : sikadır.İbn hibban : Sikadır.A.B.Hanbel : Hadisleri yazılır,bunda bir çirkinlik yoktur.Nesai de A.B.Hanbel ile aynı görüştedir.İbn hacer : sika ve abittir.Zehabi : hafızdır.

c.     يحيى بن زكريا الهمداني : Sikadır.Ebu hatim razi , ibn hibban,A.B.Hanbel,Nesai,Zehebi.

d.     إسماعيل بن هرمز : Sikadır.Nesai, Ebu hatim razi,A.B.Hanbel,İbn Hibban,İbn hacer,Zehebi,Darekutni.

e.     قيس بن أبي حازم البجلي : Sikadır. Nesai, Ebu hatim razi,Ebu davut,A.B.Hanbel,İbn Hibban,İbn hacer,Zehebi.