Dini Kitap Önerileri

1.     İmam Serahsi’nin el Mebsut kitabı.Esasen Daru’l Marife (Beyrut) tarafından 10 cilt olarak basılmıştır lakin dilimize 31 cilt olarak tercüme edilmiştir,tercüme eden kurulda hadis hocam da yer almaktadır.Şuan piyasada mevcuttur. Ebu Hanife’nin öğrencisi olan imam Muhammed,Ebu Hanife’den ders alırken hem Ebu Hanife’nin hem Ebu Yusuf’un hem de kendisinin görüşlerini kaleme almıştır.İmam Muhammed’in hazırladığı bu eser,günümüze tevatür ile ulaşmıştır.Tevatür ile ulaşan bu bilgilere zahirur-rivaye denilir. Kütübü sitte diye de adlandırılan bu kitapları Mervezi bir araya toplayıp bu esere “Kâfi”adını vermiştir.İlerleyen yıllarda da bu eseri Serahsi, Mebsut adıyla şerh etmiştir.1000 yıl önce yazılan bu eser,Hanefi mezhebinin temel fıkıh kitapları arasında gösterilmektedir.
2.     Kuveyt Vakıflar ve Din İşleri Bakanlığı tarafından hazırlanan el-Mevsuatu’l Fıkhiyye.45 cilttir,dilimize tercümesi yoktur.Bu kitapta fıkıh işlendiği kadar hadis ve çeşitli usul ilimleri de işlenmiştir.Neredeyse her konuya yer veren bir kitap olduğu için çok faydalıdır.Dipnotları ile zenginleştirilmiştir.Akademik manada ilerlemek isteyenler için gözden geçirilmesi gereken bir kitaptır.
3.     Kitabu’l Fıkh ale’l Mezahibi’l erbea,bu kitap A.Cezeri tarafından hazırlanmıştır ve konuları dört mezhebe göre işler.Bu yönü ile faydalanılması şiddetle önerilen bir fıkıh kitabıdır.Kütübü’l ilmiyye (Beyrut) tarafından 5 cilt olarak basılmıştır.
4.     Mevkufat tercümesi,Ahmet DAVUTOĞLU tarafından sadeleştirilmiştir.Baskıya hazırlayanlar arasında hadis hocam da yer almaktadır.4 cilttir.Konuları genelde 4 mezhebe göre işler ve fazlasıyla kaynak sunar.Hadislerinse tahrici yapılmamıştır.Mevkufat tercümesi desek de bu kitabın ham hali,Mülteka’dır.Bu kitap günümüzde çoğu medrese ve cemaatte okutulmaktadır.Kitabın aslı tek cilt olup Arapça’dır.
5.     İmam Muhammed tarafından yazılmış el Asl (Mebsut) adlı kitap,zahiru’r Rivaye kitabıdır.Hanefi mezhebinin temel kitaplarından birisidir.Alemü’l Kütüp tarafından 5 cilt olarak basılmıştır.Mesh,namaz,abdest,yemin gibi klasik fıkıh konuları işlenmiştir.
6.     Silindi.
7.     Prof.Dr.Yusuf el Kardavi tarafından yazılan Teysir’ul Fıkh kitabı.Bu kitap oruç ahkamına dair yazılmıştır.Orucun hikmeti,hükmü,orucun çeşitleri,hasta ve oruç,unutarak yeme içme gibi konular işlenmiştir.Buna ilave olarak bazı sorular sorup bu soruya alimlerin görüşlerini eklemiştir.Müessisetu’r Risale tarafından tek cilt olarak basılmıştır.
8.     İbn Abidin’in yazmış olduğu Reddül Muhatar.Şamil yayınları tarafından 18 cilt olarak dilimize çevirilmiştir.İlim ehli bu kitabı yazan alime , ikinci imam Azam demektedir.Fıkıhtaki vukufiyeti dikkatlerden kaçmamıştır.Bu kitap Kütübü’l ilmiyye tarafından 12 cilt olarak (Arapça) basılmıştır.Kitabın bir de 8 cilt haşiyesi vardır.Bu haşiye Daru’l Fikr tarafından basılmıştır.
9.     Mevsili tarafından yazılan el İhtiyar Li Ta’lili’l Muhtar.Dilimize 4 cilt olarak Hikmet neşriyat tarafından kazandırılmış güzide eserdir.Kitabın orijinali Daru kütübü’l ilmiyye tarafından 5 cilt olarak basılmıştır.İmam Azam’ın görüşlerinin ağır bastığı bu kitap,yıllardır medrese ve İlahiyat fakültelerinde okutulmuştur, hatta Haseki giriş sınavlarında metin tercüme sınavlarında kullanılmıştır.
10.     Beğavi tarafından yazılan Tehzib kitabı,Daru Kütübü’l ilmiyye tarafından 8 cilt olarak basılmıştır.Şafii mezhebinin en önemli fıkıh kaynaklarındandır.Birinci ciltte abdest,necesat,teyemmüm gibi klasik fıkıh konuları işlenir.6.ciltte ila,ric’at gibi fıkıh konularına yer verilir.Sonuncu ciltte ise yeminler,nikah ve köle konuları vb. maddeler ele alınır.
11.     İbn Hacer el Heytami tarafından yazılan Tuhfetü’l-Muhtâc Bi-Şerhi’l-Minhâc adlı kitabın haşiyeleri.Minhâcü’t-Tâlibin’in üzerine yazılmış şerhin haşiyeleridir. Tuhfetü’l-Muhtâc Bi-Şerhi’l-Minhâc adlı kitap Şafii mezhebinin en meşhur fıkıh kitaplarındandır.Daru’l Fikr tarafından 10 cilt olarak basılmıştır.Bahsi geçen haşiye çok ayrıntılıdır.İbarede geçen ’Ba’ harfi cerri ilsak için mi kasem için mi bu bile yazılıdır.
12.     İbn Abdil Ber el Kurtubi tarafından yazılan el Kafi fi Fikhi ehli’l- Medine adlı kitap.Maliki mezhebinin en meşhur eserlerindendir.Daru kütübü’l ilmiyye tarafından 3 cilt olarak basılmıştır.Klasik fıkıh konuları işlenmiştir.
13.     İmam Ebu Muhammed Abdullah bin ebi Zeyd el Kayravani tarafından yazılan el Risale fi fikhi’l İmam Malik adlı kitap.Daru kütübü’l ilmiyye tarafından tek cilt olarak basılmıştır.Maliki mezhebinin meşhur kitapları arasında yer alır.Kitapta gusul,ezan,kamet,nmaz,seferi bahisleri,oruç,itikaf,zekat gibi klasik fıkıh konuları işlenir.
14.     el Kirnati el Maliki tarafından yazılan el Kavaninu’l Fıkhiyye fi telhis mezhebi’l Malik ve’t tenbih alel mezhebi’ş Şafii ve’l Hanefi ve’l Hanbeli adlı kitap.Kitap esasen çeşitli mezheplerin görüşlerine yer verse de görüş itibari ile Hanbeli ağır basmaktadır.Tek cilt olan bu kitap,Kuveyt Vakıflar Bakanlığı tarafından bastırılmıştır.Kitabın girişinde Allah’ın sıfatları,imamet bahsi ve iman-İslam gibi akait konuları yer alır.Ardından taharet ve namaz konuları gibi klasik fıkıh konuları işlenir.Kitap dipnotlar ile oldukça zenginleştirilmiştir.
15.     Abdurrahman şihabeddin el Beğdadi tarafından yazılmış olan İrşadu’s Salik ila eşrefi’l Mesalik fi fikhi’l İmam Malik adlı kitap Kütübü’l Arabiy tarafından tek cilt olarak basılmıştır.Taharet ,namaz,iman,cihad,cenaze gibi klasik fıkıh konuları işlenmiştir.
16.     Prof.Dr.Vehbe Zuhayli tarafından yazılmış olan el Fikhul İslami ve Edilletuh adlı kitap.Darul Fikr tarafından 8 cilt olarak basılmıştır.Bu kitabın en güzel yönü,delil sunma konusunda ileri seviye oluşudur.1.Cilt taharet ve namaz konularını işler.2.Ciltte namaz konusu devam edip zekat ve sadakayi fıtırdan bahseder. 7.Ciltte nikah,talak,süt emme baplarına yer vermiştir.8.Ciltte vasiyyet ,vakıflar,miras gibi konular işler.

b-Usul ve cerh kitapları

1.     el-Ümm,İmam Şafii tarafından yazılmıştır.Daru’l Vefa tarafından tahkikli olarak 11 cilt olarak basılmıştır.Kur’an’ın Âmm lafızlarından,hâs lafızlarından ,nasih-mensuhtan,namazdan,zekattan,hadislerdeki illetlerden,ictihattan,kıyastan ve benzeri pek çok konudan bahseden değerli bir kitaptır.Bir yönü ile usul kitabı olurken diğer yönü ile fıkıh kitabıdır.
2.     İmam Şafii tarafından yazılan el Risale adlı kitap.Bu kitap günümüze ulaşan en eski usul kitabıdır.Diğer bir deyişle günümüze ulaşan ilk matbu usul kitabıdır.3 cilt olarak Daru kütübül ilmiyye (Beyrut-Lübnan) tarafından bastırılmıştır.Kitapta bol bol ayet ve hadise yer verilmiştir.Oldukça zengin dipnota sahiptir.Allah’ın peygambere itaati farz kıldığından,nasih – mensuhtan,namazın farzlarından,hactan , çeşitli farzlardan vb. konulardan bahseder.
3.     Prof.Dr.Vehbe Zuhayli tarafından yazılan el Kavaidu’l Fikhiyye ve tatbikatuh fil mezhebi’l Erbe’a adlı kitap.Bu kitap Darül Fikr tarafından iki cilt olarak bastırılmıştır.İlk olarak fıkıh usulünün tarifini,faydalarını ve önemini belirtir.İkinci baptaysa 4 mezhebin ittifak ettiği kaideleri zikreder.Daha sonra mezhepleri tek tek ele alıp onların penceresinden fıkıh usulüne bakar.
4.     Meşhur müfessir Fahrettin Razi tarafından yazılan el Mahsul adlı kitap.Bu kitap,İmam Gazzali’nin el Mustasfa ,Cüveyni’nin el Burhan,Ebul Hüseyin el Basri’nin el Mutemed ve Kadi Abdulcebbar’ın el Umde adlı kitaplarının özetidir.Mütekellimun metodu üzere yazılmıştır.Müessisetu’r Risale tarafından 6 cilt olarak basılmıştır.Kitap,nazar,delil,emare,şer’i hüküm,hükümlerin kısımları,vaz’i hitap ve çeşitleri,sıhhat, butlan,mecaz gibi pek çok usul konusuna değinir.
5.     Cessas tarafından yazılan el Fusul fil Usul adlı kitap.Bu kitap fukaha metodu üzere yazılmıştır.Kuveyt Vakıflar Bakanlığı tarafından 4 cilt olarak bastırılmıştır.Sonuncu ciltte kıyasın ispatı ve ictihat,istihsan ,şart ve illet gibi çeşitli usul konularına değinir.
6.     Prof.Dr.Muhammed Ali Sabuni tarafından yazılan el Tibyan fi Ulumil Kur’an adlı kitap.Bu kitap Alemü’l kütüp tarafından tek cilt olarak basılmıştır.Tefsir usulü üzerine yazılan bu kitap,çeşitli konulara değinmektedir.Günümüzde özellikle yüksek lisans yapan öğrencilere okutulmaktadır.Girişin hemen ardından Kur’an’ın tarfini yapar,Kur’an’ın isimlerine değinir,Kur’an’ın inişinin başlangıcından bahseder.İlerleyen kısımlarda başta tefsir çeşitleri olmak üzere çeşitli konulara değinir.
7.     Prof.Dr.Abdül Kerim Zeydan tarafından yazılan ve Müessisetur’ Risale tarafından tek cilt olarak basılan el Veciz fi Usuli’l Fıkh adlı kitap.Bu kitap asrımızın en meşhur usul kitabıdır.Pek çok ilahiyat kitabında bu kitaba atıfta bulunurlar.Çeşitli usul kaidelerine yer verir,ictihat , kıyas gibi temel usul konularından bahseder.
8.     İhtilaful hadis,İmam Şafii,müessisetü kütübil sikafiyye,Beyrut,tek cilt.Hadisler arasındaki ihtilafları görebilmek için luzumlu bir kitaptır.
9.      Garibul hadis,Kasım bin Sellam,Daru kutübül ilmiyye,Beyrut,tek cilt . Hadislerin doğru anlaşılması için gerekli bir kitaptır.
10.     El ilel,Ali bin Medine (Künye: Eba Bekr) , mektebetül islamiyye,Beyrut,tek cilt.
11.      Tevilu muhteliful hadis,Abdullah bin müslim (İbn Kuteybe) , mektebetül kulliyyat,Kahire,tek cilt .Hadisler arası tevilil işleyen önemli bir kitaptır.
12.     El ilelul kebir,Tirmizi,Alimul kutub,Beyrut,tek cilt.
13.     Garibul hadis,İbrahim bin ishak el harbi,Darul Medine,Cidde,üç cilt.
14.     El ilel,İbn ebi hatim el razi,yayın evi : ibn hazm , Beyrut,üç cilt.
15.     Şiaru eshabil hadis,Hakim , Darul hulefe,Kuveyt, tek cilt.
16.      Nasihul hadis ve mensuhuhu,İbn Şahin,Kütübül ilmiyye,Beyrut,tek cilt .Hadisler arasındaki nasih ve mensuhu işleyen bir kitaptır.
17.     Garibul hadis , Hattabi,Abdul kerim ibrahim ğazbavi,suud,2cilt.
18.     Marifetu ulumul hadis,Hakim,Kütübül ilmiyye,Beyrut,tek cilt
19.     Şerefu eshabil hadis,Hatip el bağdadi,yayın evi: ibn Teymiyye,Mısır,tek cilt.
20.     Meseletul uluvvi vennuzuli fil hadis,İbn Tahir,yayın evi : ibn teymiyye,Kuveyt ,tek cilt.
21.     El itibar finnasihi vel mensuh minel asar,Muhammed bin musa el hazimi,yayın evi : ibnhazm,Beyrut,iki cilt.
22.     El kavlul musedded,İbn hacer,yayın evi : İbn teymiyye,Kahire,tek cilt
23.      Taliku talik,İbn hacer,mektebetu islami,Umman,5 cilt .Hadis üzerine yüksek lisans yapanların okuduğu bir kitaptır.
24.     Talikat,Darekutni,Farukul hadis-Kitabul islami-mısır,tek cilt
25.     Tehzibu Tehzib,İbn Hacer,Kütübül ilmiyye,Beyrut . Hadis üzerine yüksek lisans yapanların okuduğu bir kitaptır.
26.     Takyîd Li-Marifeti Ruvati’s-Sünen vel-Mesânid,İbn Nutka,Meariful osmaniyye,2cilt.
27.     Zeylüt takyid,Muhammed bin ahmed el mekki ebu tayyib,Kutubul ilmiyye-Beyrut-Lübnan,2 cilt
28.     El cerh ve tadil,İbn Ebi Hatim el Razi,9 cilt İhyahu türasil Arabi-Beyrut
29.     El kamil fi zuafai rical,Abdullah bin adiy el cürcani,Daru kutubil ilmiyye-Beyrut,9 cilt.
30.     Tebsirul müntebih tecrirul müştebih,İbn hacer,Mektebetül ilmiyye,3 cilt
31.     El sikat,İbn Hibban,Mearifu Osmaniyye,11 cilt
32.     El muğni fiz zuafa,Zehebi, İhyahu türasil Arabi-Beyrut,2 cilt
33.     Tehzibul esma vel luğat,İmam Nevevi,Daru kutubil ilmiyye,Beyrut,4 cilt
34.     Tarihu esmail sikat,İbn Şahin,Daru selef,Kuveyt,1 cilt
35.     Mizanul itidal fi nakdir rical,Zehebi,Daru kütübil ilmiyye-Beyrut,8 cilt.
36.     Esmaül müdellisin,Suyuti,Darul Ceyl,Beyrut-Lübnan,1 cilt
37.     Ricalül muvatta ,Suyuti,mektebetü ticari,Mısır,1 cilt
38.     El zuafu vel metrukin,Nesai, müessisetü kütübil sikafiyye,Beyrut,tek cilt.
39.     El zuaful sağir ve yelihizzuafai vel metrukin,Buhari, Darul marife-Beyrut,1 cilt

c-Tecvit -kıraat kitapları

1.     Prof.Dr.İsmail KARAÇAM,Kur’an’ı Kerim’in Faziletler ,İfav Yayınları.Hacimli ve değerli bir tecvit kitabıdır.Tecvit kitabı olmasının yanında Kur’an okumanın faziletlerine de değinmiştir.Pek çok tecvit kitabının kaynakçasında geçmesi ise ayrı bir özelliğidir.
2.     Uygulamalı Kur’an Tecvidi,Hamdi Uygun tarafından yazılmışmtır.Kayıhan Yayınları tarafından basılmıştır.Bu kitap karabaş tecvit kitabının bir adım üstüne çıkmak isteyenler tarafından tercih edilmektedir.Çok geniş bir yelpaze sunmasa da Karabaş tecvidinden geniş olması ve daha fazla bilgi sunması,dikkatleri üstüne çekmemize yetiyor.
3.     Ahkamu Kıraatil Kur’an,Şeyh Mekariil Misriyye Mahmudi Halil el Hudari tarafından yazılmıştır. Darul Beşair-i İslamiyye (Mekke) tarafından basılan bu eser,hacmiyle dikkat çekmese de dipnotlarıyla dikkatlerimizi çekmeyi başarıyor.
4.     Cezeri tarafından yazılan el Neşr fi’l Kıraati’l Aşr adlı kitap.Bu kitap,tecvit ve kıraat konusunda kaynak kitap olarak kabul edilmektedir.Dilimize de hacimli bir baskı ile çevirilmiştir.Daru kütübül ilmiyye tarafından Arapçası iki cilt olarak basılmıştır.Tecvitten öte kıraatten bahseden bu kitap,günümüz tecvit kitaplarının anası kabul edilmektedir.
5.     Muhtasar fi Şevazi’l Kur’an min kitabi’l Bedi’ adlı kitap ibn Halveyh tarafından yazılmış ve Kahire’de basılmıştır.Adından da anlaşıldığı üzere Kur’an’ın şaz okuyuşlarını ele almaktadır.Bilindiği üzere kitabımızıın mütevatir ve şaz okuyuşları mevcuttur.Şaz okuyuşları önermiyoruz lakin ne olduklarını görme adına kitabı öneriyoruz.
6.     el Muhteseb fi tebyini vucuhu şevazi’l Kıraati ve’l izahi anha adlı kitap Ebul Feth Osman bin Cinni tarafından yazılmış,Mısır Vakıflar Bakanlığı tarafından basılmıştır.Kitabın adından da anlaşıldığı üzere şaz okuyuşları irdeleyen bir kitaptır.İki cilttir.
7.     Mucemu’l Kıraat adlı kitap Dr.Abdullatif el Hatip tarafından yazılmış,Daru sa’d din (Dımaşk) tarafından 11 cilt olarak basılmıştır.Kıraat üzerine yazılmış en geniş kitaplar arasında yer alma özelliği vardır.Dipnotlar ile oldukça zenginleştirilmiş bu kitap,şaz kıraatleri okuduğum güzide eserler arasında yer alır.

d-Akait kitapları

1.     Allame C.Suyuti tarafından yazılan Likittil Mercan fi ahkami’l Kur’an adlı kitap Mektabetu’l Kur’an tarafından tek cilt olarak basılmıştır.Kitap cinler hakkında pek çok bilgiye ışık tutmaktadır.Bu konuları araştıranlar için de kaynaklık görevi üstlenmektedir.Bu konularda bilgi çoktur lakin sahih bilgi azdır ve önemli olan da sahih bilgi aktarabilmektir.Hadis hafızı ve Camiu’s sağir sahibi Suyuti bu işin üzerinden hakkıyla gelmiştir.
2.     İmam Buhari tarafından yazılan Halku’l ef’al Lil İ’bad adlı kitap Daru’l Marife (Riyad) tarafından tek cilt olarak basılmıştır.İmam Buhari bu kitapta Kur’an’ın nüzulünden ,kaderin ispatından ,ru’yetten ve her asırda çokça tartışılan kulların fiillerinin yaratılışından ,Kur’an’ın mahluk olmayışından vb. pek çok konudan bahseder.
3.     Allame C.Suyuti tarafından yazılan Nuzulu İsa bin Meryem adlı kitap Daru İbn Haldun tarafından tek cilt olarak basılmıştır.İmam Suyuti bu kitapta Hz.İsa’nın inişine dair pek delil sıralar.Kısmen Mehdi konusuna da değinir.
4.     el Erbeune Hadisen fi’l Mehdi,hafız Ebu Nuaym el İsfehani tarafından yazılmıştır.Tahriçli olarak mehdi hakkında kırk hadis sunan bir kitaptır.Mehdi hakkında araştırma yapacakların bakması gereken bir kitaptır.Dipnotları çok zengindir.
5.     C.Suyuti tarafından yazılan Şerh-i Sudur bi şerhi hali’l mevta ve’l kubur adlı kitap.Ölümün faziletlerinden,ölen kişi hakkında iyi zanda bulunmaktan,hayırlı ölümün alametlerinden,kabirdeki hesaptan ve kabir azabından ve pek çok itikadi konudan bahseder.
6.     Beyhaki tarafından yazılan İsbatu azabil kabr adlı kitap Daru’l marife tarafından tek cilt olarak basılmıştır.Kitapta kabir azabının hak olduğuna dair çeşitli delil ve alimlerin görüşlerine yer verilmiş.Yer yer sapık fırkaların görüşlerine yer verilip reddiye yazılmıştır.
7.     Ali el Uşi tarafından yazılan Emali kitabı.Bu kitap uzun yıllardır ve halen medreselerde okutulmakta ve ezberletilmektedir.En güzel yanı ise sade olup ezberlenmeye son derece elverişli oluşudur.Nazımlı yazılmıştır.Üzerine Aliyyül Kari başta olmak üzere bir kaç şerh yazılmıştır.Hemen hemen her akait konusuna değinmiştir.Dilimize çevirisi yapılmştır.
8.     Fıkhul Ekber,İmam Azam tarafından yazılmış bir akait kitabıdır.Bu adda bir kitap daha vardır ve o ,İmam Azam’a ait değildir.İmam Azam bu kitapta meşhur pek çok akait konusuna değinmiştir.Kitabına fıkhul ekber (en büyük fıkıh) demesinden kasıtsa,akaidin fıkıhtan önce geldiğine işarettir.Asl olan akait,fer’ olan ise fıkıhtır.Bu yüzden asl olan mevcut olmadan fer’ mevcut olsa,o kişi cennet yüzü göremez.(bakınız Beyyine süresi)
9.     İmam Maturidi,Kitabu’t Tevhid.Bu kitap,anlaşıldığı üzere Maturidi mezhebinin baş imamına aittir.Kitapta çok zekice kurulmuş akıl yürütmeler dikkat çekmektedir.Yani sadece ayet hadis ile yetinilmemiş,akli izahlara (mantık bilimine) şiddetli olarak yer verilmiştir.Esasında çok fazla konuya temas etmese de kaynak kitap olması ve akıl örgüleri son derece dikkat çekicidir.Dilimize tercüme edilmiştir lakin tercüme ağır olmuştur.
10.     el Bidaye fi usuli’d din,N.Ahmed bin Mahmud bin Ebi Bekr el Sabuni tarafından yazılmış tek cilt olarak Muhammed Haşim el Kutbi tarafından basılmıştır.İsim ve müsemma,irade,kader,ilim elde etme yolları,Allah’ın görünmesi gibi pek çok konuyu özet olarak işler.Maturidi akaidi olarak dilimize de çevirisi yapılmıştır.
11.     Beyhaki tarafından yazılan el Esma ve’l Sıfat adlı kitap Mektebetu’l Ezher tarafından tek cilt olarak basılmıştır.Allah’ın isim ve sıfatlarını delilleri ile işleyen önemli bir kitaptır.
12.     Muhammed Zahid El Kevseri tarafından yazılan el Akide ve İlmu’l Kelam adlı kitap Daru kutubu’l ilmiyye tarafından tek cilt olarak bastırılmıştır.Hz.İsa’nın göğe yükselişi,ruhtan,peygamberlerin hayatından,ayn ve yed gibi müteşabih kavramlardan,cennetlerin adedinden vb.pek çok akait konusundan bahseder.